Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісін жүргізу жөніндегі әдістемені бекіту туралы

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 23.08.2023 № 16-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 4-тармағының 14-1) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Жоғары аудиторлық палатасы (бұдан әрі – Жоғары аудиторлық палата) ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісін жүргізу жөніндегі әдістеме бекітілсін.

      2. Есеп комитетінің Жоспарлау, талдау және есептілік бөлімі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

      1) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы нормативтік қаулының Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы нормативтік қаулының орындалуын бақылау Есеп комитетінің аппарат басшысына жүктелсін.

      4. Осы нормативтік қаулы оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісін жүргізу жөніндегі әдістеме

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісін жүргізу жөніндегі әдістеме (бұдан әрі – Әдістеме) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 4-тармағының 14-1) тармақшасына сәйкес әзірленді.

      2. Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісі (бұдан әрі – рейтинг) жергілікті атқарушы органдардың (бұдан әрі – ЖАО) және орталық мемлекеттік органдардың аумақтық бөлімшелерінің бизнесті ашу және жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасау бойынша жүргізген жұмыстарының нәтижелері бойынша қалыптастырылады.

      3. Қазақстан Республикасының Жоғары аудиторлық палатасы (бұдан әрі – Жоғары аудиторлық палата) мен "Зерттеулер, талдау және тиімділікті бағалау орталығы" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – Орталық) арасында жасалған шарт негізінде Қазақстан Республикасының өңірлерінде рейтинг жүргізу бойынша зерттеу жүргізіледі, ол мынадай 2 кезеңді қамтиды:

      1) Қазақстан Республикасының өңірлеріндегі рейтинг әдіснамасының имплементациясы, бұл ретте:

      осы Әдістемеге 1-қосымшада көрсетілген облыстар, Астана, Алматы және Шымкент қалалары, аудандар, облыстық маңызы бар қалалар респонденттерінің іріктемесіне сәйкес өңірлерде кәсіпкерлерге пікіртерім жүргізу арқылы далалық зерттеу жүргізіледі;

      Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 24 қарашадағы № 590 Жарлығымен бекітілген Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингінің нәтижелері бойынша арнайы сыйлық беру қағидаларына сәйкес осы Әдістемеде пайдаланылатын статистикалық деректер жинақталады.

      2) рейтинг бойынша қорытынды шығару:

      Пікіртерім және статистикалық деректердің нәтижелері бойынша облыстарды, Астана, Алматы және Шымкент қалаларын және жеке аудандар мен облыстық маңызы бар қалаларды бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша саралау (рейтингіні дайындау).

      4. Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалаларды саралауды Орталық жүзеге асырады. Орталық қалыптастырылған рейтингіні Жоғары аудиторлық палатаға ұсынады.

      5. Рейтинг дайындауды Жоғары аудиторлық палата жыл сайын 30 қазанға дейін жүзеге асырады.

      6. Далалық зерттеудің сапасын бақылауды Жоғары аудиторлық палата Орталықтан интервьюерлердің маршруттық парақтарын және жүргізілген жұмыс туралы есептерін алу арқылы жүзеге асырады. Интервьюерлердің маршруттық парақтарын Орталық Жоғары аудиторлық палатаға далалық зерттеуді бастау алдында ұсынады. Далалық зерттеулер бойынша жүргізілген жұмыс туралы есепті Орталық Жоғары аудиторлық палатаға апта сайын, рейтингті дайындауды аяқтаған күнге дейін үш ай ішінде ұсынады.

      7. Рейтингіні сипаттау кезінде Қазақстанның өңірлері мен қалалары интегралдық индекстің мәніне байланысты бөлінеді және өңірдің немесе қаланың позициясы бес балдық жүйе бойынша айқындалады, мұнда 5 – ең жоғарғы мән, 1 – ең төменгі мән.

2-тарау. Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалардың рейтингісін айқындау

      8. Рейтинг 2 деңгейге бөлінеді:

      облыстар мен Астана, Алматы және Шымкент қалаларын салыстыру;

      аудандар мен облыстық маңызы бар қалаларды (облыстардың әкімшілік орталықтарын қоса алғанда) салыстыру.

      9. Рейтингінің қорытындысы осы Әдістеменің 15, 16-тармақтарында көрсетілген 50% статистикалық деректердің және осы Әдістеменің 14-тармағында көрсетілген факторларға сәйкес 50% пікіртерім деректерінің негізінде қалыптастырылады.

      10. Әлеуметтік пікіртерімнің нысаналы тобына шағын және орта кәсіпорындардың басшылары (соның ішінде жеке кәсіпкерлер мен шаруа қожалықтары) жатқызылады.

      11. Рейтингіні дайындау үшін мыналар:

      1) осы Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша респонденттер пікіртерімі;

      2) осы Әдістемеге 3-қосымшаға сәйкес облыстарға, Астана, Алматы және Шымкент қалаларына, аудандар мен облыстық маңызы бар қалаларға арналған статистикалық көрсеткіштердің толық жазылуы бойынша мемлекеттік органдар мен ұйымдарға сұрау салулар жіберу арқылы алынған статистикалық деректер ақпарат көздері болып табылады.

      12. Респонденттер пікіртерімдері олардың бизнес жүргізу шарттарын бағалау бойынша субъективті пікірін айқындау мақсатында мынадай:

      1) реттеушілік ахуал;

      2) инфрақұрылым;

      3) бизнес үшін қаржының қолжетімділігі;

      4) адами капитал;

      5) қабылданатын шешімдердің транспаренттілігі факторлары бойынша жүзеге асырылады.

      13. Облыстар, Астана, Алматы және Шымкент қалалары үшін пайдаланылатын статистикалық деректер:

      1) шағын және орта кәсіпкерлік (бұдан әрі – ШОК) субъектілерінен түсетін салық аударымдары көлемінің базалық 2015 жылға қарағандағы өсу индексі;

      2) есепті кезеңдегі шағын, орта кәсіпорындардың негізгі капиталына салынатын инвестициялардың өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      3) есепті кезеңдегі шикізаттық емес сектор кәсіпорындарының негізгі капиталына салынатын сыртқы инвестициялардың өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      4) ШОК субъектілерін қолдауға жергілікті бюджеттен бөлінетін қаражат көлемінің өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      5) есепті кезеңдегі жұмыс істеп тұрған ШОК-та жұмыспен қамтылғандар санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      6) есепті кезеңдегі ШОК субъектілерінің өнім шығаруының өткен жылмен салыстырғандағы нақты мәніндегі өсу қарқыны, пайызбен;

      7) есепті кезеңдегі жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілері санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      8) заңды тұлғалар үшін мерзімдері бұзылып көрсетілген мемлекеттік қызметтер үлесінің өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      9) 1000 жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілеріне келетін тексерулер санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      10) 1000 ШОК-қа келетін ШОК-тың мемлекеттік органдарға, жергілікті өзін-өзі басқаруға, қоғамдық бірлестіктерге, ұйымдарға, лауазымды адамдар мен мемлекеттік қызметшілерге талап-арыздары бойынша жеңіп шыққан сот істері санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      11) республикалық бюджет есебінен ШОК өндіріс көлеміне қатысты ШОК-ты мемлекеттік қолдау көлемінің өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      12) 1000 ШОК-қа келетін мемлекеттік көмек (гранттар, кепілдіктер, кредиттер, субсидиялар, инфрақұрылым шығындары) алған жобалар санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      13) техникалық және кәсіптік білім беру (бұдан әрі – ТжКБ) ұйымдарының түлектер санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен.

      Аудандар мен облыстық маңызы бар қалалар үшін пайдаланылатын статистикалық деректер:

      1) ШОК-тан түсетін салық аударымдары көлемінің базалық 2015 жылға қарағандағы өсу индексі;

      2) есепті кезеңдегі жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілері санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      3) 100 жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілеріне келетін тексерулер санының өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен;

      4) 100 ШОК субъектісіне келетін ШОК-тың мемлекеттік органдарға, жергілікті өзін-өзі басқаруға, қоғамдық бірлестіктерге, ұйымдарға, лауазымды адамдар мен мемлекеттік қызметшілерге талап-арыздары бойынша жеңіп шыққан сот істерінің өткен жылмен салыстырғандағы өсу қарқыны, пайызбен.

      14. Пікіртерім деректері бойынша рейтинг кіші көрсеткіш, көрсеткіш, қосалқы фактор, фактор және интегралдық индекс сияқты 5 деңгейде есептеліп, ұсынылады.

      Әрбір деңгейдің салмағы респонденттердің бизнесті жүргізу шарттары факторларының маңыздылығына деген пікіріне байланысты болады. Пікіртерім жүргізу кезінде сұрақ қойылады, онда респондент факторлардың маңыздылығын 1-ден 5-ке дейін басымдығы бойынша бағалауы керек. Әрбір басымдық балы үшін (сомада барлығы 15 балл, яғни, 1-ден 5-ке дейінгі цифрлар сомасы) мынадай формулаға сәйкес салмақ белгіленеді:

      Wu – 1 балл үшін салмақ;

      Wt – барлық 15 балл үшін салмақ;

      St – 1-ден 5-ке дейінгі барлық балл сомасы (15).

      5 балл жинайтын неғұрлым басым фактордың салмағы 33,3% құрайды.

      Неғұрлым басым фактор мына формула бойынша айқындалады:

      Wmax – кәсіпкерлер дауыс берген және ең жоғары 5 балл тағайындалатын неғұрлым басым фактордың салмағы;

      Smax – неғұрлым басым фактор балы.

      Неғұрлым басым фактордың салмағы 6,66..67% болады.

      Wmin – кәсіпкерлер дауыс берген және 1 балл тағайындалатын неғұрлым аз басым фактордың салмағы;

      Smin – неғұрлым аз басым фактор балы.

      Нәтижесінде факторлардың басымдығына байланысты факторлардың мынадай салмағы айқындалады:

      кіші көрсеткіштер деңгейі – әрбір кіші көрсеткіш үшін 1-ден 5-ке дейінгі бірыңғай шкалаға келтірілген, жинақталған және өңделген шығыс деректер, мұнда 1 – ең нашар, 5 – ең жақсы ықтимал өлшем;

      көрсеткіштер деңгейі – көрсеткіштерге кіретін кіші көрсеткіштер бойынша балдардың орташа мәндері. Мысалы, "Көлік инфрақұрылымының сапасы мен қолжетімділігі" көрсеткіші үшін балл автомобиль жолдарының сапасы, автотасымалдауға арналған тарифтер, темір жолмен тасымалдауға арналған тарифтер және әуе тасымалына арналған тарифтер сияқты төрт кіші көрсеткіш балдарының орташа мәні негізінде қалыптастырылады;

      қосалқы фактор деңгейі – көрсеткіштің салмағын ескере отырып қосалқы факторға кіретін көрсеткіштер (қосалқы факторлар көрсеткіштерінің салмағы пікіртерім кезінде кәсіпкерлер айқындайтын фактордың басымдығына және фактордағы қосалқы факторлар көрсеткіштерінің санына байланысты, сондай-ақ белгілі бір фактордың қосалқы факторлары көрсеткіштерінің салмағы тең болады) балдарының сомасы. Мысалы, "Лицензиялар мен рұқсаттар" қосалқы факторы үшін балл осы көрсеткіштердің салмағын ескере отырып, мемлекеттік органдардан барлық лицензияларды немесе рұқсаттарды алу және табиғи монополиялар субъектілерінен барлық рұқсаттарды алу сияқты екі көрсеткіш балдарының сомасы негізінде қалыптастырылады;

      фактор деңгейі – қосалқы фактордың салмағын (факторлардың салмағы қосалқы факторлар көрсеткіштерінің саны мен салмағына байланысты) ескере отырып факторға кіретін қосалқы факторлар балдарының сомасы. Мысалы, "Инфрақұрылым" факторы үшін балл бизнестің дамуы үшін мамандандырылған алаңдар мен көлік инфрақұрылымы сияқты қосалқы факторлардың салмағын ескере отырып, екі қосалқы фактор балдарының сомасы негізінде қалыптастырылады;

      интегралдық индекс деңгейі – рейтингінің барлық бес факторы бойынша балдардың орташа өлшемді сомасы.

      15. Статистикалық деректер бойынша көрсеткіштерді есептеу үшін деректердің мәнін 1-ден 5-ке дейінгі шкала диапазонына қайта түрлендіру қажет.

      Үлкенірек мән нәтиженің жақсаруын білдіретін деректерді бейімдеу үшін мына формула пайдаланылады:

      xi – і-ші өңір үшін көрсеткіштің мәні;

      xmax – Қазақстан Республикасының барлық өңірі бойынша көрсеткіштің ең жоғарғы мәні;

      xmin – Қазақстан Республикасының барлық өңірі бойынша көрсеткіштің ең төменгі мәні.

      Үлкенірек мән нәтиженің нашарлауын білдіретін статистикалық деректерді бейімдеу үшін мынадай нормалау формуласы пайдаланылады:

      Барлық ауыспалы мәндер 1-ден 5-ке дейінгі шкала диапазонына келтірілгеннен кейін статистикалық деректерді есептеу жүргізіледі.

      Бұл ретте, Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 24 қарашадағы № 590 Жарлығымен бекітілген Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингінің қорытындыларын шығару жөніндегі комиссия туралы ереженің 4-тармағының 2 және 2-1) тармақшаларына сәйкес Комиссия қосымша материалдарды сұрата алады, оларды қарау бойынша Комиссия статистикалық деректердің қорытынды есебіне балдардың жиынтық көлеміне (мәні 0,1-ден 1,5-ке дейінгі аралықта болатын) түзету коэффициенттерін қолдануға құқылы.

      k – коэффициент (0,1-ден 1,5-ке дейін).

      Статистикалық және пікіртерім деректерінің балын есептеу ауыспалы деңгейінен (ең төменгі деңгей) бастап көрсеткіштің жалпы балына дейін (ең жоғарғы деңгей) статистикалық және пікіртерімнің қосалқы көрсеткіштері балдарын жүйелі жинақтау арқылы жүргізіледі. Бір көрсеткіш шеңберінде арифметикалық орта әдіс қолданылады.

      Pi – көрсеткіш;

      in – көрсеткіштің мәні;

      ni– көрсеткіштердің саны.

      16. Облыстар, Астана, Алматы және Шымкент қалалары үшін қорытынды рейтингілік балды есептеу облыстар, Астана, Алматы, Шымкент қалаларының статистикалық деректерінің және облыстар, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының пікіртерім деректерінің негізінде қалыптастырылады.

      Аудандар мен облыстық маңызы бар қалалар үшін қорытынды рейтингілік балды есептеу аудандар мен облыстық маңызы бар қалалардың статистикалық деректері және аудандар мен облыстық маңызы бар қалалардың пікіртерім деректерінің негізінде қалыптастырылады.

      17. Көрсеткіштер бойынша ақпарат алуды тартылған сарапшылар респонденттерге пікіртерім жүргізу арқылы, сондай-ақ статистикалық деректерді пайдалана отырып жүзеге асырады.

      18. Іріктеме Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне сәйкес өңірлік және салалық қағидат бойынша қалыптастырылады. Белгілі бір сипаттамалар бойынша репрезентативті іріктеме 10 000 субъектіні құрайды. Іріктемені қалыптастырудың толық түсіндірмелері осы Әдістемеге 1-қосымшада сипатталған.

      19. Белгілі бір статистикалық және пікіртерім деректері болмаған жағдайда, рейтингіні қалыптастыру салмағы қалған көрсеткіштер бойынша тең бөлінетін жоқ деректерді есепке алмай негізделеді.

      20. Көрсеткіштерді кәсіпкерлік субъектілерінің санаттарына бөлу мүмкіндігі болмаған жағдайда, рейтингті қалыптастыру кезінде аталған көрсеткіштер бөлінбестен ескеріледі.

3-тарау. Бизнесті жүргізу жеңілдігі бойынша өңірлер мен қалалар рейтингісінің факторлары

      21. "Реттеушілік ахуал" факторы бойынша бағалау алты қосалқы фактор бойынша жүзеге асырылады:

      1-қосалқы фактор. ЖАО жұмысының тиімділігі:

      облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының ЖАО тиімділігі;

      аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) ЖАО тиімділігі.

      2-қосалқы фактор. Сыбайлас жемқорлықтың таралуы:

      мемлекеттік органдарда сыбайлас жемқорлықтың таралуы.

      3-қосалқы фактор. Тексерулер:

      тексерулердің жиілігі.

      4-қосалқы фактор. Лицензиялар мен рұқсаттар:

      мемлекеттік органдардан барлық лицензиялар мен рұқсаттарды алу;

      табиғи монополиялар субъектілерінен барлық рұқсаттарды алу.

      5-қосалқы фактор. Құрылыс:

      жер учаскесінің нысаналы мақсатын алу немесе өзгерту;

      инженерлік желілерді қосу үшін сәулет-жоспарлау тапсырмасын және техникалық шарттарды алу рәсімі;

      техникалық паспортты алу рәсімі;

      объектіге құқықты тіркеу рәсімі;

      құрылыс процесінде мемлекеттік органдар жүргізетін тексерулердің (инспекциялардың) жиілігі.

      6-қосалқы фактор. Коммуналдық желілер:

      объектіні инфрақұрылым желілеріне қосу үшін қаржылық шығындар;

      коммуналдық қызметтер жұмысының сапасы;

      коммуналдық қызметтер тарифтері.

      Факторды есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

      F1=P1+P2+P3+P4+Р5+Р6, мұнда:

      F1 – "Реттеушілік ахуал" факторы бойынша жалпы баға;

      P1 – 1-қосалқы фактор. ЖАО жұмысының тиімділігі;

      P2 – 2-қосалқы фактор. Сыбайлас жемқорлықтың таралуы;

      P3 – 3-қосалқы фактор. Тексерулер;

      P4 – 4-қосалқы фактор. Лицензиялар мен рұқсаттар;

      P5 – 5-қосалқы фактор. Құрылыс;

      P6 – 6-қосалқы фактор. Коммуналдық желілер.

      22. "Инфрақұрылым" факторы бойынша бағалау екі қосалқы фактор бойынша жүзеге асырылады:

      1-қосалқы фактор. Инфрақұрылым объектілері:

      өңірде мамандандырылған алаңдардың болуы және пайдаланылуы;

      инфрақұрылым объектілерін жалға алу;

      инфрақұрылым объектілерін меншікке сатып алу.

      2-қосалқы фактор. Көлік инфрақұрылымы:

      көлік инфрақұрылымының сапасы мен қолжетімділігі;

      Факторды есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

      F2=L1+L2, мұнда:

      F2 – "Инфрақұрылым" факторы бойынша жалпы баға;

      L1 – 1-қосалқы фактор. Инфрақұрылым объектілері;

      L2 – 2-қосалқы фактор. Көлік инфрақұрылымы.

      23. "Бизнес үшін қаржының қолжетімділігі" факторы бойынша бағалау екі қосалқы фактор бойынша жүзеге асырылады:

      1-қосалқы фактор. Қаржылық қолдау:

      қаржылық қолдау бағдарламаларына қатысу қолжетімділігі;

      қаржылық қолдау алу үшін құжаттарды жинау қиындығы;

      қаржылық қолдау алу кезінде көрсетілетін қызметтердің сапасы.

      2-қосалқы фактор. Қаржылық емес қолдау:

      қаржылық емес қолдау бағдарламаларына қатысу қолжетімділігі;

      қаржылық емес қолдау алу үшін құжаттарды жинау қиындығы;

      қаржылық емес қолдау шеңберінде алынатын білімнің сапасы.

      Факторды есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

      F3=M1+M2, мұнда:

      F3 – "Бизнес үшін қаржының қолжетімділігі" факторы бойынша жалпы баға;

      M1 – 1-қосалқы фактор. Қаржылық қолдау;

      M2 – 2-қосалқы фактор. Қаржылық емес қолдау.

      24. "Адами капитал" факторы бойынша бағалау екі қосалқы фактор бойынша жүзеге асырылады:

      1-қосалқы фактор. Қызметкерлерді жалдау қиындығы:

      білікті жұмыскерлер көрсететін қызметтер құны;

      кадрлардың білімі мен дайындығының жалпы деңгейі;

      техникалық мамандықтардың білікті жұмыскерлерін (инженерлер мен басқа да техникалық мамандар) іздеудің қиындығы;

      өндірістік емес бөлімшелердің білікті мамандарын (экономистер, заңгерлер, бухгалтерлер, менеджерлер) іздеудің қиындығы;

      қайта оқыту мен қосымша даярлықтың қажеттігі;

      білікті кадрлардың тұрақтамауы.

      2-қосалқы фактор. Кадрларды оқыту және даярлау:

      өңірде қызметкерлердің құзыреттілігін арттыру үшін мүмкіндіктер;

      өңірде жоғары оқу орындары және ТжКБ ұйымдары түлектерінің сапасы.

      "Адами капитал" факторын есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

      F4=N1+N2, мұнда:

      F4 – "Адами капитал" факторы бойынша жалпы баға;

      N1 – 1-қосалқы фактор. Қызметкерлерді жалдау қиындығы;

      N2 – 2-қосалқы фактор. Кадрларды оқыту және даярлау.

      25. "Қабылданатын шешімдердің транспаренттілігі" факторы бойынша бағалау екі қосалқы фактор бойынша жүзеге асырылады:

      1-қосалқы фактор. Мемлекеттік органдардың ашықтығы:

      облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының ЖАО қабылдау үшін ашықтығы;

      аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) ЖАО қабылдау үшін ашықтығы;

      жүргізілетін реформаларды талқылау және ықпал ету мүмкіндігі;

      жүргізілетін түсіндіру жұмыстарының жиілігі.

      2-қосалқы фактор. Мемлекеттік органдардың сенімділік және араласу деңгейі:

      сот жүйесіне сенімділік деңгейі;

      құқық қорғау органдарына сенімділік деңгейі;

      кәсіпкерлік қызметке араласу (рейдерлік) деңгейі.

      Факторды есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

      F5=S1+S2, мұнда:

      F5 – "Қабылданатын шешімдердің транспаренттілігі" факторы бойынша жалпы баға;

      S1 – 1-қосалқы фактор. Мемлекеттік органдардың ашықтығы;

      S2 – 2-қосалқы фактор. Мемлекеттік органдардың сенімділік және араласу деңгейі.

Облыстар, Астана, Алматы және Шымкент қалалары, аудандар мен облыстық маңызы бар қалалар респонденттерінің іріктемесі

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      Ескертпе:

      Кәсіпкерлерге пікіртерім жүргізу үшін респонденттер іріктемесінің сенімділігі мен репрезентативтілігін объективті бағалау мақсатында репрезентативті жиынтықтарды әзірлеу мен бағалауда тәжірибесі бар жоғары оқу орындарының ("Назарбаев Университет" дербес білім беру ұйымы, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті және әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті) сараптамалық пікірлері ескерілді.

      Пікіртерім аз адамға жүргізілген жағдайда, іріктеме кезінде қолданылған іріктемелік жиынтық бас жиынтықты қажетті кепілдік дәрежесімен ұсыну мүмкін болатындай етіп құрылады. Іріктеме репрезентативтілігі деңгейін анықтау үшін сенімділік ықтималдығы мен сенімділік интервалының мәндері қарастырылады.

      Сенімділік ықтималдығы кездейсоқ жауаптың сенімділік интервалына қаншалықты ықтималдықпен түсетіндігін көрсетеді. Сенімділік ықтималдығы неғұрлым жоғары болса, іріктеу дәлдігі соғұрлым көбірек болады.

      Сенімділік интервалы (қате деп түсініледі) жауаптар түсуі мүмкін таңдалған нүктенің екі жағындағы үлестіру қисығының бір бөлігін анықтайды. Сенімділік интервалы неғұрлым төмен болса, іріктеу қателігі соғұрлым төменірек болады.

      95% сенімділік ықтималдығымен және 1% сенімділік интервалымен барлық ШОК субъектілері бойынша репрезентативті іріктеме айқындалған, мұнда бас жиынтық 1 357 311 субъектіні құрайды.

      "Назарбаев Университет" дербес білім беру ұйымының сараптамалық қорытындысына сәйкес 203 елді мекен және Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішінің салалары бөлінісінде жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілері бойынша репрезентативті іріктеме құру шеңберінде мынадай қадамдар жасалды:

      1. 95% сенімділік ықтималдығымен және 1% сенімділік интервалымен барлық ШОК субъектілері бойынша репрезентативті іріктеме айқындалды, онда бас жиынтық мынадай формула бойынша 1 357 311 субъектіні құрайды:

      1-формула. Іріктеме өлшемі:

      SS = (Z2* (p) * (1-p))/C2, мұндағы::

      Z = Z факторы (95% сенімділік интервалы үшін 1,96);

      p = қызығушылық білдірген респонденттер немесе жауаптар пайызы, ондық нысанда (ұйғарым бойынша 0,5);

      с = сенімділік интервалы, ондық нысанда (0,01 = ±1%).

      2-формула. Шағын бас жиынтық үшін түзету:

      CSS =SS / (1+ (ss-1)/pop), мұндағы::

      SS = іріктеме өлшемі;

      CSS = түзетілген іріктеме;

      pop = бас жиынтық.

      Осылайша, 1 357 311 ШОК субъектісі бойынша репрезентативті іріктеме 9537 респондентті құрайды және плюс квоталық іріктеме – 463.

      2. 95% сенімділік ықтималдығы мен 1% сенімділік интервалы (1 және 2-формула) және 463 респондент мөлшеріндегі квоталық іріктеме негізінде әрбір елді мекеннің бас жиынтығы елді мекеннің жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің санына сәйкес келетін елді мекендердің репрезентативтілігі анықталды. Одан әрі әрбір өңір үшін репрезентативті сомасынан әрбір өңірдің үлесі есептеледі. Әрбір өңірге арналған осы үлесті Қазақстан Республикасының барлық ШОК бойынша анықталған репрезентативтілікке (10 000 респондент) көбейту арқылы өңірлер бойынша түпкілікті іріктемені жасау үшін пайдаланылады. Осылайша, өңірлер және Астана, Алматы және Шымкент қалалары бойынша түпкілікті репрезентативті іріктеме айқындалады:

      3. Жекелеген елді мекеннің анықталған үлесі (3-қадам) өңірдің түпкілікті іріктемесі сомасынан елді мекеннің іріктемелі жиынтығын есептеу үшін пайдаланылады.

      4. 2-қосымшада көрсетілген 17 қызмет салалары бойынша әрбір елді мекеннің бас жиынтығының үлесі айқындалады.

      5. Елді мекен бойынша әрбір саланың анықталған үлесі барлық елді мекендер бойынша түпкілікті салалық іріктемені айқындау үшін пайдаланылады.

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      Бизнесті жүргізу шарттарын бағалау бойынша сауалнама

      Құрметті респондент!

      Бизнесті жүргізу шарттарын бағалау бойынша әлеуметтік пікіртерімге қатысуыңызды сұраймыз.

      Сіздің пікіріңіздің анонимділігі мен құпиялылығына кепілдік беріледі! Барлық жауап өңделіп, жалпыланған түрде ұсынылады.

      Сауалнама сұрақтарына қалай жауап беру керек?

      1. Сұрақ пен ұсынылған жауап нұсқаларын оқып шығыңыз.

      2. Сіздің пікіріңізді білдіретін жауап нұсқасының нөмірін белгілеңіз.

      3. "Басқа" жауап нұсқаларына немесе бос жолдарға өз жауабыңызды енгізе аласыз.

      4. Сіз таңдаған жауап нұсқаларына қарама-қарсы кестелерде Сіз таңдаған бағалау нұсқаларына қарама-қарсы белгілеңіз немесе "+" белгісін қойыңыз.

      5. Егер ұсынылған жауаптардың ешқайсысы Сізді қанағаттандырмаса, тұсына өз пікіріңізді жаза аласыз.

      ! Жауаптардың бір нұсқасын көрсету ҚАЖЕТ.

      1-тарау. Жалпы сипаттағы сұрақтар

      1. Жасыңыз: ___________ жас

      2. Жынысыңыз:

      1) Ер

      2) Әйел

      3. Біліміңіз

      1) толық орта (мектеп)

      2) бастапқы кәсіби (КТУ)

      3) орта кәсіптік (техникум)

      4) толық емес жоғары (ЖОО-ның 3 курсынан кем емес)

      5) жоғары

      4. Кәсіпорныңыздың нысанын көрсетіңіз:

      1) Акционерлік қоғам

      2) Жауапкершілігі шектеулі серіктестік

      3) Жеке кәсіпкер

      4) Шаруа қожалығы

      5) Толық серіктестік

      6) Тұтыну кооперативі

      7) Өндірістік кооператив

      5. Кәсіпорныңыздың көлемі қандай?

      1) Микро (1-15 адам)

      2) Шағын (16-100 адам

      3) Орта (101-250 адам)

      6. Кәсіпорныңызға неше жыл?

      1) 1 жылдан аз

      2) 1-3 жыл

      3) 3-10 жыл

      4) 10 жылдан көп

      7. Кәсіпорныңыздың негізгі қызмет саласы қандай?

      8. Сіз сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асырасыз ба?

      1) Экспорт

      2) Импорт

      3) Экспорт және импорт

      4) Жауап беруге қиналамын

      9. Келесі жарты жылда Сіз тұратын өңірде өз ісіңізді ашуға жақсы мүмкіндіктер бола ма?

      1) Ия

      2) Жоқ

      3) Білмеймін

      10. Сіздің бизнесіңізде 5 жылдан кейін штаттың кеңеюі және қысқаруы күтілуде ме?

      1) Ия

      2) Жоқ

      3) Жауап беруге қиналамын

      11. Сіз 5 жылдан кейін бизнесіңізге жаңа өнімдер мен қызметтерді енгізуді күтесіз бе?

      1) Ия

      2) Жоқ

      3) Білмеймін

      12. Алдағы 5 жыл перспективасында жаңа нарықтарға шығу жоспарыңызда бар ма?

      1) Ия

      2) Жоқ

      3) Жауап беруге қиналамын

      13. Компанияның жылдық айналымын көрсетіңіз:

      2-тарау. Факторларды бағалауға арналған сұрақтар

      1-бөлім. Мемлекеттік органдардың іс-қимылын жалпы бағалау

      14. Сіз үшін басымдылығы бойынша бизнесті жүргізу шарттары факторларының маңыздылығын

      1-ден 5-ке дейін бағалаңыз, мұнда 5 – ең жоғары маңызды фактор және 1 – ең төмен маңызды фактор:

      15. Сіздің облысыңыздағы/қалаңыздағы (Астана, Алматы және Шымкент) және елді мекеніңіздегі

      ЖАО жұмысының тиімділігін бес балдық шкала бойынша бағалаңыз, мұнда 5 – ең жоғары оң баға:

      15.1. Мерзімдерді сақтау

      15.2. Қызмет көрсету сапасы

      16. Сіздің облысыңыздағы/қалаңыздағы (Астана, Алматы және Шымкент) және елді мекеніңіздегі ЖАО-ның ең проблемалы (тиімсіз) басқармаларын 1-ден 5-ке дейін бағалаңыз, мұнда 5 ең тиімді және 1 ең тиімсіз:

      17. Сіздің елді мекеніңіздің ЖАО Сіздің проблемаларыңызды талқылау үшін қаншалықты ашық екенін, яғни ЖАО Сіздің сұрау салуларыңыз бен қажеттіліктеріңізге онлайн режимінде немесе тікелей эфирде қалай әрекет ететінін бағалауыңызды сұраймыз?

      18. Жүргізіліп жатқан заңнама реформаларына (өзгерістерге), Сіздің өңіріңізде ЖАО және бақылау-қадағалау органдарының шешімдеріне қаншалықты әсер ете алатыныңызды бағалаңыз?

      19. Соңғы 12 айда ЖАО мен бақылау-қадағалау органдардың өкілдері бизнес ахуалды жақсарту үшін заңнама реформаларын (өзгерістерді) түсіндіру жұмыстарын қаншалықты жиі өткізеді?

      20. Сіздің өңіріңіздегі мемлекеттік органдардың өкілдерімен сыбайлас жемқорлықтың немесе өзара қарым-қатынас орнатудың бейресми тәсілдерінің таралу деңгейін бағалаңыз?

      2-бөлім. Қаржыландыруға қол жеткізу

      21. Сіз өз бизнесініздің қаржылық жағдайын қалай бағалайсыз?

      1____2____3____4____5

      Тұрақсыз Тұрақты

      22. "Бизнестің жол картасы 2025" бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы туралы хабарыңыз бар ма?

      1. Білмеймін/естіген жоқпын

      2. Естідім, бірақ қатыспадым

      3. Қатыстым, бірақ өтінішім өтпеді

      4. Қатыстым

      23. Соңғы 12 айдағы бизнесті мемлекеттік қаржылық қолдауды ("Бизнестің жол картасы 2025" бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы, ауыл шаруашылығы жөніндегі бағдарлама және басқалары шеңберінде) бес балдық шкаламен бағалаңыз, мұнда 5 – ең жоғары оң баға.

      23.1. Қатысуға қол жеткізу

      23.2. Рәсімдер (құжаттарды жинау, қарау және шешім қабылдау мерзімі)

      23.3. Көрсетілетін қызметтің сапасы

      24. Соңғы 12 айдағы бизнесті қаржылай емес мемлекеттік қолдауды (оқыту бағдарламалары, бизнес-жоспарларды дайындауға көмек, консультациялар) бес балдық шкала бойынша бағалаңыз, мұнда 5 – ең жоғары оң баға.

      24.1. Қатысуға қол жеткізу

      24.2. Рәсімдер (құжаттарды жинау, қарау және шешім қабылдау мерзімі)

      24.3. Алатын білімнің сапасы

      3-бөлім. Инспекция және бақылау

      25. Мемлекеттік органдар Сіздің бизнесіңізді қаншалықты жиі тексереді?

      26. Қай мемлекеттік органдар Сіздің бизнесіңізді жиі тексереді? (Барлық қолайлы жауаптарды таңдаңыз)

      1) Мемлекеттік кірістер органдары

      2) Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті

      3) Өртке қарсы қызмет органдары

      4) Ішкі істер департаментінің көші-қон полиция басқармасы

      5) Ветеринариялық бақылау және қадағалау органдары

      6) Кездестірген жоқпын

      4-бөлім. Адами капитал

      27. Сіздің елді мекеніңізде жақсы жұмыскерлерді табу қаншалықты қиын? Қажетті персоналдың болуына байланысты жағдайды 5 балдық шкала бойынша бағалаңыз, мұнда 1 – теріс баға (қиындықтардың, проблемалардың болуы), 5 – ең жоғары оң баға.

      28. Сіздің елді мекеніңіздегі қызметкерлердің құзыреттілігін арттыру мүмкіндігін бес балдық шкала бойынша бағалаңыз

      29. Сіздің өңіріңіздегі техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары түлектерінің сапасын бағалаңыз:

      30. Сіз өз қызметкерлеріңіздің кәсіби дамуымен шұғылданасыз ба?

      1. Ия, мен тұрақты негізде өзімнің қызметкерлерімді біліктілікті арттыру курстарына/семинарларына жіберемін.

      2. Ия, мүмкіндік болған жағдайда өзімнің қызметкерлерімді біліктілікті арттыру курстарына/ семинарларына жіберемін.

      3. Жоқ, мен персоналымның дамуымен айналыспаймын, өйткені бұл ақшаны ысырап ету деп санаймын

      4. Жоқ, мен персоналдың дамуымен айналыспаймын, өйткені менде бұған қаражат жетіспейді.

      5. Жоқ, мен персоналдың дамуымен айналыспаймын, өйткені өңірде/қалада/ауылда кадрлардың біліктілігін арттыруға арналған мамандандырылған мекемелер жоқ.

      6. Қызметкерлер өздері үшін даму курстарын/тренингтерін табады және оқу уақытына демалыс алады.

      7. Басқасы:________________

      31. Персоналдың оқуына және дамуына арналған жылдық шығыныңыз қандай?

      1. табыстың 3%-нан артық емес

      2. 3%-дан 5%-ға дейін

      3. 6%-дан 10%-ға дейін

      4. 10%-дан жоғары

      5. Басқасы:________________

      32. Сіздің кадрларыңызды дамыту үшін өңірде қандай жағдайлар қосымша қажет?

      1. Тұрғын үймен қамтамасыз етілу

      2. Медициналық қызмет көрсету сапасы

      3. Әлеуметтік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілу

      4. Құқық тәртібін және азаматтардың қауіпсіздігін күшейту

      5. Өңірдегі экологиялық әл-ауқат

      6. Қол жетімді демалыс және спорт

      7. Басқасы:__________________________

      5-бөлім. Инфрақұрылым

      33. Келесі инфрақұрлым объектілерінің жалға алу құнын бағалаңыз:

      34. Сізге келесі инфрақұрлым объектілері меншікке алуға қол жетімді ме:

      35. Сіз өңіріңізде бизнесті дамыту үшін мамандандырылған алаңдардың (бизнес-инкубаторлар, технопарктер, индустриялық аймақтар, кәсіпкерлерді қолдау орталықтары мен кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтары) болуын және пайдаланылуын қалай бағалайсыз?

      36. ЖАО Сіздің елді мекеніңізде жер учаскесін алуға конкурстар (аукциондар) өткізді ме?

      1) Иә

      2) Жоқ

      3) Білмеймін

      4) Жауап беруге қиналамын

      37. Соңғы жылдары Сіздің бизнесіңіздің қызметіне мемлекеттік органдардан лицензиялар мен рұқсаттар алуды соңғы 12 ай бойынша бес балдық шкала бойынша бағалаңыз:

      38. Сіздің бизнесіңіздің қызметіне табиғи монополиялар субъектілерінен соңғы 12 айда рұқсаттар алуды бес балдық шкала бойынша бағалаңыз:

      39. Соңғы 12 айда құрылыс немесе жөндеу жұмыстарын жүргізгенге дейін және жүргізу кезінде Сізде қандай қиындықтар туындады? Дайындық кезеңдерін 5 балдық шкала бойынша бағалаңыз, мұнда 5 – ең жоғары оң нәтиже, 1 – теріс (қиындықтардың, проблемалардың болуы).

      40. Құрылыс процесінде мемлекеттік органдар тарапынан тексерулердің (инспекциялардың) жиілігін бағалаңыз:

      41. Объектіні инфрақұрылымдық желілерге қосудың қаржылық шығыны қандай болды?

      42. Коммуналдық қызметтер жұмысының сапасын және олардың тарифтерін бағалаңыз:

      43. Көлік инфрақұрылымының сапасы мен қолжетімділігін бағалаңыз:

      44. Сіздің өңіріңіздегі сауда инфрақұрылымының (офистер мен өндіріс үй-жайы, павильондар, сауда-ойын-сауық орталықтары, көтерме базарлар, дүңгіршектер, сауда желілері, базарлар, ашық базарлар және т.б.) даму деңгейін бағалауыңыз?

      6-бөлім. Бизнесті қорғау

      45. Сіздің облысыңыздағы/қалаңыздағы (Астана, Алматы және Шымкент) және елді мекеніңіздегі сот жүйесіне деген сенім деңгейін бағалаңыз:

      46. Сіздің елді мекеніңіздегі құқық қорғау жүйесіне деген сенім деңгейін бағалаңыз?

      47. Сіздің елді мекеніңіздегі кәсіпкерлік қызметке араласу (рейдерлік) деңгейін бағалаңыз:

      Респонденттің аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі: ______________________

      Респонденттердің байланыс деректері: +7____________________

      Интервьюердің аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі:___________________

Облыстарға, Астана, Алматы және Шымкент қалаларына арналған статистикалық көрсеткіштердің толық жазылуы

      Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      Аудандар мен облыстық маңызы бар қалаларға арналған статистикалық көрсеткіштердің толық жазылуы