Осы Нұсқаулық 20.12.1991 ж. "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Z914800_ Заңын және 27.09.1996 ж. "Қазақстан Республикасының азаматтығына байланысты мәселелердi қарау тәртiбi туралы" Ережесiн орындау мақсатында жасалды және Қазақстан Республикасы консулдық мекемелерiнiң практикалық қызметiнде пайдалануға арналған. Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелерi жөнiнде құжаттарды ресiмдеу барысында төмендегiлердi басшылыққа алу керек:
      1. Шетелдiк азаматтар және шетелде тұрып жатқан азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе азаматтығынан шығу туралы өтiнiштi Қазақстан Республикасының консулдық мекемелерi арқылы Қазақстан Республикасы Президентiнiң атына бередi.
      2. Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтiнiшке

келесi құжаттар қоса берiледi:

     а) бекiтiлген нысанда екi данада анкета-өтiнiш;

     б) еркiн нысанда жасалған және Ереженiң 7-тармағына сәйкес

ресiмделген екi данада өмiрбаян;

     в) "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Заңының 1-бабында

көзделген шарттарды сақтау туралы мiндеттеме;

     г) 4х5 см көлемiндегi төрт фотосурет;

     д) денсаулығының жай-күйi туралы, сонымен бiрге иммунды тапшылық

вирусына тексерудi көрсетумен берiлетiн анықтама;

     е) сотталған немесе сотталмағаны туралы қазақ немесе орыс тiлiне

мiндеттi аудармасымен анықтама;

     ж) консулдық алымды төлегенi туралы құжат.

 
       3. Егер Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдағысы келетiн адам қосарланған азаматтықты болдырмау жағдайлары туралы Қазақстан келiсiм жасаған мемлекеттiң азаматы болып табылса, өтiнiшi осындай мемлекеттiң құзырлы органының оның Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдау ниетiне деген көзқарасына куә болатын құжатты бiрге тапсырғанда қабылданады. Егер мұндай құжат өтiнiш берушiден тәуелсiз жағдайларға байланысты тапсырыла алмайтын болса, ол бұл туралы өзiнiң өтiнiшiнде көрсетуге тиiс.
      4. Егер Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтiнiш берушi адам өтiнiштiң берiлген сәтiне қарай Қазақстан Республикасының азаматымен (азаматшасымен) некеде тұрса, онда оларға некеге тұрғаны туралы куәлiктiң консулдық мекеме куәландырған көшiрмесi берiледi.
      5. Жасы 18-ге толмаған, сондай-ақ белгiленген тәртiпте iс-әрекетке қабiлетсiз деп танылған адамдарға қатысты Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы консулдық мекемелер куәландырған өтiнiштi сәбидiң туғаны туралы куәлiктiң көшiрмесiмен (асырап алушылар, қамқоршылар және шапағатшылар жергiлiктi атқару органы шешiмiнiң көшiрмесiн бередi) немесе iс-әрекетке қабiлетсiз адамның жеке басын куәландыратын құжатпен бiрге олардың заңды өкiлдерi бередi.
      14-тен 18-ге дейiнгi жасы толмағандар үшiн ата-анасының өтiнiшiне немесе өзге де заңды өкiлдердiң өтiнiшiне консулдық мекемелер куәландырған жазбаша келiсiмдi тапсыру қажет.
      6. Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтiнiш берген және тұрақты тұру үшiн Қазақстан Республикасына көшуге тiлек бiлдiрген адам азаматтыққа қабылдау туралы мәселенiң республика аумағының белгiлi бiр бөлiгiнде тұрғын үйдiң берiлуiне және жұмысқа орналасуына орайласатындығы туралы көрсетуi тиiс.
      7. Өтiнiштердi қабылдау барысында тегiнiң, атының, әкесiнiң атының, туған жерiнiң және уақытының дұрыс жазылғанын анықтау үшiн ұлттық паспорттарды немесе тұруға берiлген рұқсаттарды көрсетуiн талап ету қажет, бұл туралы анкета-өтiнiштерде тиiстi белгi жасалады.
      8. Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтiнiшке келесi құжаттар қоса берiледi:
      а) бекiтiлген нысанда екi данада анкета-өтiнiш;
      б) еркiн нысанда жасалған және Ереженiң 7-тармағына сәйкес ресiмделген екi данада өмiрбаян;
      в) 4х5 см көлемiнде үш фотосурет;
      г) туғаны және некесi туралы куәлiктердiң көшiрмесi;
      д) консулдық алымды төлегенi туралы құжат.
      9. Анкета-өтiнiштердiң және өмiрбаяндардың барлық даналарына өтiнiш берушi жасалған күнiн көрсете отырып, қол қоюға тиiс. Егер өтiнiш иесi өтiнiшке сауатсыздығына немесе жарымжандығына байланысты қол қоя алмайтын болса, оның қалауы бойынша өтiнiшке басқа адам қол қояды, бұл туралы Қазақстан Республикасының консулдық мекемесi өтiнiште тиiстi жазба жасайды.
      10. Жасы толмағандар мен iс-әрекетке қабiлетсiз адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы өтiнiшi осы Нұсқаулықтың 5-тармағында көрсетiлген тәртiпте берiледi.
      Қажет болған жағдайларда некенi бұзғаны, ата-анасының бiрiнiң қайтыс болған, асырап алғаны, қамқорлық пен шапағатшылық (тиiстi жергiлiктi атқару органының шешiмi), ата-ана құқығынан айыру, алименттердi төлеу туралы Қазақстан Республикасының консулдық мекемесi куәландырған құжаттардың көшiрмелерi тапсырылады.
      11. Егер ата-анасының екеуi де Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылса және олардың бiрi мұнымен бiр мезгiлде Қазақстан Республикасының азаматтығынан жасы толмаған сәбидi азаматтықтан шығару туралы өтiнiш бере отырып шығатын болса, онда екiншiсiнiң сәбидiң Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуына қатысты көзқарасы көрсетiлген өтiнiшi тапсырылуға тиiс. Мұндай өтiнiштi Қазақстан Республикасының консулдық мекемесi куәландырады.
      12. Ата-аналардың (асырап алушылардың) жасы толмаған балалар үшiн Қазақстан Республикасының азаматтығын таңдағаны туралы келiсiмi консулдық мекемеге берiлетiн бiрлескен жазбаша мәлiмдеме түрiнде ресiмделедi.
      14 жастан 18 жасқа дейiнгi балаларға қатысты өтiнiштер Қазақстан Республикасының консулдық мекемесi куәландырған олардың жазбаша келiсiмi болған жағдайда қабылданады.
      Қазақстан Республикасының азаматтығын таңдау туралы шешiмiмен бiрге өтiнiште ата-аналары (асырап алушылар) мен сәби туралы негiзгi мәлiметтер (азаматтығы тегi, аты, әкесiнiң аты, туған (асырап алған) күнi мен айы тұрғылықты жерi, асырап алушылардың, сондай-ақ ата-аналарының (егер ата-аналары некеде тұрған болса) некеге тұрған уақыты мен жерi) көрсетiлуi қажет. Ата-аналардың (асырап алушылардың) өтiнiшке қойған қолдарын консулдық мекеменiң қызметкерi куәландырады.
      13. Бiреуi Қазақстан Республикасының азаматы, екiншiсi Қазақстан Республикасы қос азаматтық жағдайын болдырмау туралы шарт жасасқан мемлекеттiң азаматы болып табылатын ата-аналардың өтiнiштерiн ресiмдеу осы конвенцияда белгiленген тәртiпке сәйкес жүзеге асырылады.
      14. Азаматтық мәселелерi жөнiндегi өтiнiштердi ресiмдеудi жүзеге асыратын консулдық мекемелер өтiнiш берушiден осы ережеде көрсетiлген құжаттар мен материалдардан өзге, iске қатысы бар басқа да құжаттарды талап етуге құқылы. Ұсынылған құжаттарда толымсыз немесе нақты емес мәлiметтер орын алған жағдайда құжаттар оған толықтырулар, өзгертулер немесе түсiнiктемелер енгiзiлуi үшiн өтiнiш иесiне қайтарылып берiледi.
      15. Барлық құжаттар қазақ немесе орыс тiлiнде жазылуға я болмаса тиiсiнше қазақ немесе орыс тiлiндегi куәландырылған тәржiмасымен қамтамасыз етiлуге тиiстi.
      16. Сауалнама-өтiнiш бланкiлерi ұсыныс бiлдiрушiлерге тек олардың барлық талап етiлетiн құжаттарды тапсырған жағдайында ғана берiледi.
      17. Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы сауалнама-өтiнiш беру кезiнде өтiнiш иелерiне олардың Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуының құқықтық және басқа да салдары түсiндiрiледi, сондай-ақ бұл жөнiнде сауалнама-өтiнiшке белгi соғылатын, оған сәйкес Қазақстан Республикасы азаматының шетелдiк мемлекет азаматтығына жататындығы танылмайтын Заңның 3-бабының ережесi түсiндiрiледi.
      18. Ұсыныс материалдары бойынша консулдық мекеме онда өтiнiш иелерiнiң тегi, аты және әкесiнiң аты, олардың туысқандық қатынастары, өтiнiш иелерi ұсынып отырған балалардың тегi, аты, туған уақыты мен жерi көрсетiлетiн, iстiң жағдайы, ұсыныстың мән-жайы мен себептерi, сондай-ақ өтiнiш иесiнiң өтiнiшi жөнiнде консулдық мекеменiң дәлелдi пiкiрi баяндалған қорытынды жасайды. Бiр отбасының мүшелерiне бiрегей қорытынды түзiледi.
      Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы ұсыныс жөнiндегi қорытындыда, сондай-ақ, өтiнiш иесiнiң Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға көшiп-қонғысы келе ме, жоқ па және оның нақты қай жерде тұрғысы келетiнi көрсетiледi.
      19. Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау немесе азаматтығынан шығу туралы материалдар бойынша Сыртқы iстер министрлiгi, консулдық мекеме шығарған қорытындыда ұсынысын қанағаттандыру немесе қабылдамау қажеттiлiгi танылатын себептер толық баяндалуға тиiстi.
      Қорытындылары Сыртқы iстер министрi, консулдық мекеменiң басшысы немесе олардың орынбасарлары бекiтедi.
      20. Консулдық мекеме ресiмделген материалдарды - бiр данада, ал өзiнiң қорытындысын - Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлiгiне екi данада жолдайды.
      Ұсыныстармен қорытынды материалдардың көшiрмелерi ұсыныстар бойынша қабылданатын шешiмдердiң түпкiлiктi орындалғанына дейiн консулдық мекемеде сақталуға тиiстi.
      21. Кеңсе атрибуттары (шығыс нөмiрi, уақыты және белгiсi) қорытындыда тiкелей көрсетiлуге тиiстi.
      22. Азаматтық мәселелерi жөнiндегi материалдарды консулдық мекемеде ресiмдеу мерзiмi өтiнiш берген күннен бастап 1 айдан аспауға тиiс.
      23. Азаматтық мәселесi жөнiндегi қайталама өтiнiш осы мәселе бойынша алдыңғы шешiмнен кейiн бiр жыл өткен соң қаралады.
      24. Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтiру туралы өтiнiш бойынша құжаттарды ресiмдеу Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы өтiнiштердi қарау үшiн белгiленген тәртiпте жүзеге асырылады.
      Ереженiң 3-тармағында көзделген құжаттардан басқа Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтiру туралы ұсынысқа өтiнiш иесiнiң бұрынырақта Қазақстан Республикасының азаматы болғанын куәландыратын және оның республика аумағында тұрақты тұрғанын растайтын (тууы туралы куәлiк, тұрғылықты жерiнен анықтама және т.б.) құжаттар қоса тапсырылады.
      25. Консулдық мекемелер Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуы мынадай жағдайларда тiркейдi:
      - Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарында көзделген жағдайларды қоспағанда, егер Қазақстан Республикасының азаматына қатысты оның басқа мемлекеттегi қауiпсiздiк қызметiне, полицияға, юстиция органдарына немесе басқа да мемлекеттiк өкiмет және басқару органдарына жұмысқа тұрғанын растайтын құжаттар немесе басқа да сенiмдi мәлiметтер болған жағдайда. Сонымен бiрге аталған органдармен жұмысшы мамандығы бойынша (жүргiзушi, слесарь, жинаушы, электрик және т.б.) мiндеттердi атқаруға шарт жасасқан адамдар Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылмайды.
      - егер ол адам шетелде 5 жыл бойы тұрақты тұрған кезiнде орынды себепсiз консулдық есепте тұрмаған болса, 5 жылдық мерзiм туралы ереже 01.03.1992 жылдан бастап қолданылады және 16 жасқа толмағандарға таралмайды. Консулдық мекеме басшысы жағдайға байланысты Қазақстан Республикасы азаматының консулдық есепке дер кезiнде тұрмауының себептерi орынды ма, жоқ па, оны өз бетiнше бағамдайды.
      - егер Қазақстан Республикасының азаматтығы әдейi жалған мәлiметтер немесе жалған құжаттар ұсыну нәтижесiнде берiлгендiгi анықталатын болса.
      26. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуды тiркеу оның Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылғаны туралы шешiмнiң қабылдану себептерi мен негiздерi туралы сол адамға мәлiмделгеннен кейiн ғана жүзеге асырылады. Мұндай кезде осындай шешiмге байланысты шағымдану тәртiбi мiндеттi түрде түсiндiрiлуге тиiс.
      27. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылу оны тiркеу сәтiнен басталады. Тiркеу оған елшiлiк (бас консулдық) басшылығы қол қойған немесе бекiткен Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру туралы қорытынды түзу жолымен жүзеге асырылады. Қорытындыда азаматтығынан айырылған адамның тегi, аты, әкесiнiң аты, туған уақыты мен жерi, оның Қазақстан Республикасында тұрған-тұрмағаны, Қазақстан Республикасынан қашан, қай жақтан және қандай құжат бойынша кеткенi көрсетiлуге, сондай-ақ оның азаматтығынан айырылу негiздерi мен қорытындының жасалған уақыты көрсетiлуге тиiс. Қорытынды мекеменiң ресми бланкiсiне ресiмделедi.
      28. Қорытынды азаматтықтан айырылуды тiркеу үшiн негiз болған құжаттармен бiрге одан әрi қарай Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Комиссияға беру үшiн Қазақстан Республикасы Сыртқыiсминiнiң Бас консулдық басқармасында жiберiледi.
      29. Консулдық есепте тұрған және Қазақстан Республикасы азаматтығынан айырылған тұлғалар есептен шығарылады, ал олардың паспорттары жойылады. Бұндай тұлғалардың тiлегi бойынша, оларға тиiстi анықтама берiлуi мүмкiн.
      Азаматтықтан айырылуды тiркеу үшiн негiз болған қорытынды көшiрмесi мен құжаттар көшiрмелерiн консулдық мекемеде жыл бойы сақтау ұсынылады.
      30. Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығын анықтау:
      Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығы туралы өтiнiш бекiтiлген үлгiдегi фотосуретi қоса берiлген сауалнамада жазылады.
      Өтiнiш берушiнiң Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығына байланысты күмәнсiз жағдайларды дәлелдейтiн құжаттар болған кезде, консулдық мекеменiң басшысы бұл сұрақ бойынша жеке өзi шешiм қабылдайды.
      Өтiнiш берушiнiң тиiстi құжаттары болмаса, консулдық мекеме Қазақстан Республикасы Сыртқыісминiнiң Бас консулдық басқармасына екi данада сұрату жiбередi.
      Өтiнiш берушiнiң хабарлаған мәлiметтерi негiзiндегi сұратуларда iстiң мән-жайы, Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығы, анықталып отырған тұлға туралы егжей-тегжейлi деректер, оның өтiнiш беру кезiндегi азаматтығы, отбасы жағдайы, бiлiмi, Қазақстан Республикасындағы туысқандарының болуы және олардың мекен-жайлары жазылады. Сұратуларда сондай-ақ өтiнiш берушiнiң Қазақстан Республикасында бұрынырақта тұрғандығы, Қазақстан Республикасынан кеткенге дейiн қай жерде және кiм болып жұмыс жасағаны, шетелге қашан, қандай және қандай құжат бойынша кеткенi, Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы мәселе бойынша бұдан бұрынғы өтiнiшi және оның өтiнiшi бойынша қандай шешiм қабылданғандығы, оның жеке басын растайтын Қазақстан Республикасы құжатының болғандығы, жеке басы қазiргi кезде қандай құжатпен расталатындығы туралы көрсетiледi. Консулдық мекеменiң сұратуларына өтiнiш берушiнiң сауалнама-өтiнiшi қоса берiледi.
      31. Қазақстан Республикасының Сыртқыiсминi тиiстi мемлекеттiк органдар немесе басқа ұйымдар арқылы өтiнiш берушiнiң Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығын тексерудi жүргiзедi және қабылданған шешiм туралы консулдық мекеменi хабардар етедi.
      Егерде өтiнiш берушiнiң Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығы расталса, консулдық мекеме оған Қазақстан Республикасы азаматының паспортын бередi және консулдық есепке алады.
      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында немесе Қазақстан Республикасының халықаралық шартында Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығын байланыстыратын жағдайлар расталмаса, оның Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығын танудан бас тартылады. Бұл ереже, егер бұрын бұл тұлғаның Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығы құжатты негiзде қате ресiмделген жағдайда қолданысқа түседi.
      32. Азаматтық мәселелер жөнiнде шешiмдердi орындау тәртiбi:
      Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлiгi азаматтық мәселелерi жөнiнде шешiмдердi алған соң екi апта мерзiм iшiнде, олар туралы материалдарды берген консулдық мекемеге мәлiмдейдi.
      Азаматтық мәселелер жөнiнде материалдарды берген консулдық мекеме көрсетiлген шешiмдердi алған соң екi апта мерзiм iшiнде өтiнiш иесiне өтiнiштiң қаралған нәтижесi туралы хабарлайды.
      Азаматтыққа қабылдану туралы өтiнiш қабыл алынбаған жағдайда немесе Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққанда, азаматтық мәселелер жөнiнде материалдарды берген консулдық мекеме өтiнiш берушiге шешiмдi кiмнiң, қай жерде бергенi және қандай шешiм қабылданғаны көрсетiлген анықтама бередi. Анықтаманың екiншi данасы өтiнiш материалдарына қоса берiледi.
      Қазақстан Республикасы азаматтығына қабылданған тұлғалар консулдық есепке тұрады. Оларға Қазақстан Республикасы азаматының төлқұжаты берiледi.
      Егер өтiнiш берушi тұру үшiн басқа елге кетсе, консулдық мекеме шешiмдi орындауға шаралар қабылдау үшiн бұл туралы Қазақстан Республикасы Сыртқыiсминiнiң Бас консулдық басқармасына хабарлайды.
      33. Әрбiр жарты жылдың қорытындысы бойынша консулдық мекемелер Қазақстан Республикасы Сыртқыiсминiнiң Бас консулдық басқармасына Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелерi жөнiнде Қазақстан Республикасы Президентi шешiмдерiнiң орындалуы туралы ақпарат жiбередi.
      Ақпаратта консулдық мекеменiң атауы, шешiмнiң нөмiрi мен күнi, оны кiмнiң қабылдағаны, өтiнiш берушiнiң тегi мен әкесiнiң аты, оларды шешiм туралы хабардар еткен күн көрсетiлуi қажет.
      34. Азаматтық мәселелерi жөнiнде материалдарды ресiмдеу кезiнде консулдық жиынды алу тәртiбi Консулдық жиындар тарифiмен реттеледi.