Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010.08.13 № 636 Бұйрығымен.
"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11 бабына сүйене отырып төмендегі көрсетілген тармақтарды орындауды БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған "Дәріхана ұйымдарын орналастыру, жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелері мен нормалары" 2002 жылдың 25 наурызында тіркелген 3.01.078.02 нөмерімен бекітілсін.
2. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелген сәттен бастап қолданысқа енгізілсін.
КЕЛІСІЛГЕН
Қазақстан Республикасы Қазақстан Республикасының
Экономика және сауда мемлекеттік санитарлық министрлігінің құрылыс Бас дәрігерінің
істері жөніндегі 2002 жылғы 25 наурыздағы
Комитетінің Төрағасы N 9 бұйрығымен
2002 жыл 25 наурыз БЕКІТІЛДІ
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру, жабдықтау
және пайдалану" санитарлық ережелерi мен нормалары
1. Жалпы ережелер
1. Нағыз санитарлық ережелер мен нормалар (әрi қарай - ережелер) дәрiхана өндiрiсiнiң санитарлық-гигиеналық, санитарлық-эмидемияға қарсы, дәрiхана жағдайында емдеу заттарын дайындаудың дезинфекциялық режимдерi және жеке меншiктiң түрлерiне байланыссыз (дәрiханалар, дәрiханалық бөлiмдер, дәрiханалық киоскiлер, дәрiханалық қоймалар) дәрiхана ұйымдары мен мекемелерi қызметкерлерiнiң жеке гигиенасына қойылатын негiзгi талаптарды қамтиды.
2. Осы "Дәрiхана ұйымдарын орналастыру, жабдықтау және пайдалану" санитарлық ережелерi Қазақстан Республикасы аумағында орналасқан дәрiлiк заттарды дайындау, буып-түю, сақтау және сатумен айналысатын барлық дәрiхана ұйымдарында қолданылады.
3. Осы санитарлық ережелердегi талаптарының орындалуы үшiн жауапкершілік дәрiхана ұйымдары мен мекемелерiнiң басшыларына жүктеледi.
4. Мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының және мекемелерiнiң келiсiмiмен оң қорытынды алғаннан кейiн және фармацевтикалық iс-әрекетпен айналысуға заң талабына сәйкес лицензия берiлген жағдайда дәрiхана ұйымдары (дәрiханалар, дәрiханалық пункттер, дәрiханалық киоскiлер мен дәрiханалық қоймалар) қызмет көрсете алады.
5. Осы санитарлық ережелерде пайдаланылған негiзгi ұғымдар:
дәрiхана - емдiк препараттарды дайындауды және дәрi-дәрмектердi бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын ұйым;
медициналық ұйымдардағы дәріхана - дәрi жасауды, медициналық ұйымдардың құрамындағы бөлiмшелерiне дәрi-дәрмек құралдарын сатып алуды және таратуды iс жүзiне асырушы ұйым;
дәрiхана киоскi - дәрiгердiң рецептiсiз берiлетiн дәрi-дәрмек құралдарын бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын ұйым;
дәрiхана пунктi - дәрi-дәрмектердi бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын ұйым;
дәрiхана қоймасы - дәрi-дәрмек құралдарын сақтауды және көтерме саудада сатуды жүзеге асыратын ұйым;
асептикалық жағдайлар - технологиялық процестiң барлық кезеңдерiнде дайын өнiмге микроорганизмдердiң немесе механикалық бөлiктердiң түсуiне жол берiлмейтiн стерильдi дәрiлiк заттарды дайындау жағдайлары;
ауа шлюзi - ерекше тазалықты талап ететiн үй-жайларда микроорганизмдердiң немесе механикалық бөлiкшелердiң өтуiне жол бермеу үшiн, түрлi тазалықтағы бөлмелер арасындағы ауа ағынына кедергi жасау мақсатында қызмет ететiн, екi немесе бiрнеше есiгi бар үй-жайлар арасындағы тұйық кеңiстiк;
оқшауланған блок - жеке кiретiн есiгi бар ғимараттың сәулеттiк құрамында басқа үй-жайлардан металдық, пластикалық материалдармен, немесе шыны блоктармен оқшауланған үй-жайлар кешенi;
оқшауланған үй-жай - басты ғимарат құрамында басқа үй-жайлардан металдық, пластикалық материалдармен, немесе шыны блоктармен тұмшаланып оқшауланған үй-жай;
дәрiлiк заттың сапасы - дәрiлiк заттың қасиетiн айқындайтын белгiлер жиынтығы мен оның белгiленген нормативтiк құжаттарға сәйкестiгi;
дәрiлiк зат - фармакологиялық белсендiлiкке ие және дәрi ретiнде қолданылатын зат;
қалдықтар - дәрiлiк заттарды дайындау процесiнде алынатын қосалқы өнiмдер;
түйiспелi контаминация - негiзгi заттың немесе өнiмнiң басқа материалдармен, микробтық ластанулары, сондай-ақ үй-жайдың "тазалық" сыныбы бойынша ауа кеңiстiгiнiң ластануы;
қайта өңдеу - нормативтiк құжаттарда белгiленген тиiстi сапаға қол жеткiзу мақсатында объектiлердi қосымша өңдеу;
санитарлық киiм - шикiзатты, қосалқы материалдар мен дайын өнiмдi механикалық бөлшектерден, микроорганизмдерден және басқа да ластанулардан қорғау үшiн қызметшiлерге арналған қорғаныш киiм жиынтығы;
стерильдiк - дәрiлiк заттарда тiрi организмдердiң, олардың өмiр өнiмдерiнiң қызметi мен ыдырауының болмауы; "таза" үй-жайлар - механикалық бөлiктер мен микроорганизмдер құрамы бойынша нормаланатын, ауасы таза, стерильдi дәрiлiк заттар дайындауға арналған өндiрiстiк үй-жайлар; жинау жабдықтары - үй-жайларды жинауға арналған құралдар (поролон губкалар, салфеткалар, шүберектер, шелектер, швабралар, щеткалар, тазалық жасау құралдары).
2. Дәрiханаларды орналастыруға қойылатын талаптар
6. Дәрiханалардың орналасуы:
1) жеке тұрған ғимараттарда;
2) ғимарат құрылымындағы тұрғын үй фондына кiрмейтiн оқшау үй-жайларда;
3) ғимарат құрылымындағы тұрғын үй фондына кiретiн (тек бiрiншi қабатта) оқшау үй-жайларда орналаса алады.
7. Медициналық ұйымдардың дәрiханалары:
1) медицина ұйымдарына тиiстi аумақта оқшау тұрған ғимараттарда;
2) медицина ұйымдары мен мекемелерiнiң ғимарат құрылымындағы (тек бiрiншi қабатта) оқшау үй-жайларда орналаса алады.
8. Дәрiханалар ғимарат құрылымында орналастырылған жағдайда үй-жайлардың оқшау блогы және бөлек кiрер есiктерi болуы қажет.
9. Дәрiхана қоймалары:
1) жеке тұрған ғимараттарда;
2) ғимарат құрылымындағы тұрғын үй фондына кiрмейтiн оқшау үй-жайларда орналаса алады.
Тұрғын үй фондына кiретiн ғимарат құрылымына дәрiхана қоймаларын орналастыруға тыйым салынады.
10. Дәрiхана пункттерi медицина ұйымдарының жанында немесе оның аумағында:
1) ғимарат құрылымындағы (тек бiрiншi қабатта) бөлек кiрер есiктерi оқшау үй-жайларда;
2) үй-жайлар iшiндегi оқшау блоктарда орналаса алады. Келушiлерге қызмет көрсету аумағы, үй-жайлардан тыс негiзгi объектiге тиiстi ауданы бар оқшау блоктарда және қолданылудағы санитарлық ережелердiң талаптарын орындаған жағдайда орналаса алады.
11. Дәрiхана киоскiлерi:
1) жеке тұрған күрделi ғимараттарда;
2) ғимарат құрылымындағы бөлек кiрер есiктерi бар (подвалдан басқа) оқшау үй-жайларда;
3) үй-жайлар iшiндегi оқшау блоктарда орналаса алады.
Келушiлерге қызмет көрсету аумағы, үй-жайлардан тыс негiзгi объектiге тиiстi ауданы бар оқшау блоктарда және қолданылудағы санитарлық ережелердiң талаптарын орындаған жағдайда орналаса алады.
12. Дәрiхана киоскiлерi, құрылыс заттарын, бояуларды, химреактивтердi, сататын дүкендерден басқа барлық дүкендерде, базарларда және басқа да сауда кәсiпорындарында бөлек кiрер есiктерi бар жеке, оқшау үй-жайларда немесе блоктарда орналаса алады.
13. Дәрiхана бөлiмi немесе дәрiхана киоскiлерi үй-жайлар құрылымында орналастырылған жағдайда қызметтiк-тұрмыстық үй-жайлар (әжетхана, душ) ғимараттың негiзгi құрамына кiре алады.
14. Медицина ұйымының құрамында жұқпалы аурулар бөлiмi болған жағдайда дәрiхананың ауданы екi шаршы метр болатындай тамбур (дезинфекциялық шлюз) арқылы жасалған бөлек кiрер есiгi болуы қажет.
15. Дәрiхана ұйымы - бiр аумақта орналасқан негiзгi және қосалқы үй-жайлар кешенi.
3. Ғимараттардың, құрылыстар мен жеке үй-жайлардың
және сәулеттiк-жоспарлау және конструкциялық
шешiмдерiне қойылатын талаптар
16. Дәрiханалар ұйымдарының ғимараттары мен үй-жайларының сәулеттiк-жоспарлау және конструкциялық шешiмдерi санитарлық-гигиеналық және эпидемияға қарсы оңтайлы режимдерiн, қамтушы қызметшiлердiң еңбек пен демалыс жағдайларын қамтамасыз етуi керек.
17. Негiзгi және қосалқы үй-жайлардың құрамымен көлемi жобалау тапсырмасымен және қолданыстағы Ережелерге сәйкес белгiлену тиiс.
18. Ұйым құрылымы мен үй-жайдың жоспарлануы:
1) технологиялық өзара байланысқан үй-жайлар арасындағы қысқа қашықтықтағы процесс тасқынын;
2) адамдардың және технологиялық тасқындардың өзара түйiсуiне жол бермеудi;
3) тазалығы бiрдей дәрежедегi үй-жайлардың барынша топтастырылуын;
4) алуан түрлер мен сериялардың: негiзгi шикiзаттың, жартылай фабрикаттар мен дайын дәрiлiк заттардың араласуына жол берiлмеуi үшiн жабдықтар мен материалдардың ұтымды орналасуын;
5) техника қауiпсiздiгi және өрт қауiпсiздiгi нормалары мен ережелерiнiң сақталуын қамтамасыз етуге тиiс.
19. Негiзгi және қосалқы үй-жайлардың құрамы мен алаңдары осы Ережелердiң 11 қосымшасына сәйкес айқындалуы қажет.
20. Мемлекеттiк санитарлық қадағалауды жүзеге асыратын органдар мен мекемелердiң келiсiмiнсiз дәрiхана ұйымдары үй-жайының жобада көзделген жоспарлануын өзгертуге, сондай-ақ үй-жайларды тiкелей функционалдық мақсатсыз пайдалануға тыйым салынады.
21. Үй-жайлар өндiрiстiк-технологиялық процестiң тасқындылығы сақталуы ескерiлетiндей дәрежеде орналастырылуға тиiс. Бұл түрлi дәрiлiк заттардың немесе олардың құрамдас бөлiктерiнiң шатастырылуын барынша болғызбау, түйiспелi контаминацияның алдын алу және өндiрiс пен бақылаудың қандай да бiр сатысын өткiзiп алу немесе дұрыс қолданбау қаупiн азайту үшiн қажет.
22. Өндiрiстiк процестiң барысына сәйкес, медициналық ұйымдарының талаптарын қабылдауға арналған кабинет экспедициялық бөлмемен қатар орналастырылуға тиiс.
23. Рецептiк-экспедициялық кабинеттегi жинақталған тапсырыстарды сақтауға арналған секциялар саны медициналық ұйымының функционалдық бөлiмшелерiнiң санына сәйкес болуға тиiс.
24. Дәрiхана iшiлiк ассистенттiк бөлме (шлюзi бар) буып-түйетiн бөлмемен тiкелей өзара байланысатын және аналитикалық бөлмеге өте жақын орналастырылуы керек.
25. Асептикалық кешен үй-жайлары арасында технологиялық процесс сатыларына сәйкес, бөлмелердiң тiкелей өзара жалғасқан мынадай байланысы қамтамасыз етiлуге тиiс: жуатын-ыдыстарды стерильдейтiн ассистенттiк (инъекциялық дәрiлiк түрлердi, көз тамшыларын және жаңа туған балаларға арналған дәрi түрлерiн дайындайтын) - шлюзi бар буып-түйетiн дәрi түрлерiн жабатын, стерильдейтiн орын. Олар бiр-бiрiмен беретiн терезелер немесе есiктер арқылы байланысуы мүмкiн.
4. Үй-жайлардың жылытылуына, желдетiлуiне, микроклиматына,
ауасына және жарықпен қамтамасыз етiлуiне қойылатын
талаптар
26. Жылыту, желдету, жарықпен қамтамасыз ету жүйесi мен ауаны кондиционерлеу үй-жай микроклиматы мен ауасының оңтайлылығын қамтамасыз етiп, дәрiлiк түрлердiң, химиялық реактивтердiң сапасына, қызметшiлердiң денсаулығына, сондай-ақ жабдықтардың жұмыс iстеуiне жағымсыз әсер етпеуге тиiс.
27. Жылыту, желдету, ауаны кондиционерлеу және электрмен қамтамасыз ету жүйесiн жоспарлауда, құрылысын жүргiзуде (қайта құруда) және пайдалануда қолданымдағы арнайы нормативтiк құжаттардың негiзгi ережелерiн және осы Санитарлық ережелермен нормаларды басшылыққа алу керек.
28. Жылыту жүйесi бүкiл жылыту кезеңiнде үй-жайдағы ауаны бiркелкi жылытуды қамтамасыз етуi, пайдалану процесiнде бөлiнiп шығатын зиянды заттармен және иiспен ластануға жол бермеуi, қалыпты деңгейден артық шу туғызбауы, реттеу қондырғыларының болуы қажет және ағымдағы қызмет көрсету жұмыстарына, жөндеу мен жинауға ыңғайлы болғаны жөн.
29. Стерильдiк материалдарды сақтайтын, асептикалық жағдайларда дәрi түрлерiн дайындайтын үй-жайларда труба құбырлары мен арматуралардың жасырын төсемдерi қарастырылады.
30. Дәрiханалар ұйымдары мен мекемелерiнiң ғимараттарында механикалық тарту-сорып шығару вентиляциясы, терезе жақтауларында, сыртқы қабырғаларда ауа кiретiн форточкалары, үстiңгi және жанама жартылай ашылып-жабылатын терезелерi, тағы басқа да құрылғылары бар табиғи вентиляция, сондай-ақ ауа өздiгiнен қозғалатын желдеткiш арналар қарастырылады.
31. Дәрiхана ұйымдары үй-жайларындағы температураның есептiк параметрлерi мен ауа алмастыру жиiлiгi осы ережелердiң 1 қосымшасына сәйкес белгiленуге тиiс.
32. Вентиляция жүйесiне арналған сырттан ауа сору жер бетiнен кемiнде екi метр биiктiктегi таза тұстан жүзеге асырылуы қажет.
33. Бөлмедегi ауаға бактерияның жайылуы осы ережелердiң 12 қосымшасының 6-бабында келтiрiлген жол берiлуге болатын деңгейлерден аспауы шарт.
34. Өндiрiстiк-технологиялық процестер кезiнде ауаға зиянды заттар көп бөлiнiп шығатын үй-жайлар жергiлiктi сору, құралдарымен немесе ауа тартқыш шкафтармен жабдықталуы қажет.
35. Ауа өткiзгiштер, ауа таратқыш және ауа қабылдағыш торлар, вентиляциялық камералар мен басқа да құрылғылар таза, механикалық зақымданусыз, коррозия белгiлерiнсiз, тұмшалылығы бұзылмаған қалпында ұсталуға тиiс.
36. Желдеткiштер мен электрдвигательдер дыбыстық-вибрациялық талаптар мен есептеулер ескерiле отырып орнатылуы қажет, жайлап бiрқалыпты жұмыс iстеп, конструкцияның вибрациясын туғызбауы шарт және тағысын тағылар.
37. Дәрiхана ұйымдары мен мекемелерiнiң өндiрiстiк үй-жайларында ауаның кондиционирленуiн қарастыру қажет.
38. Барлық өндiрiстiк, қызметтiк-тұрмыстық және сақтауға арналған үй-жайлар еңбектiң қалыпты жағдайларын жасауға қажеттi (қолданудағы нормативтерге сәйкес) жарық қуатымен қамтамасыз етiлуi керек, бұл әсiресе өндiрiстiк процеске үйлесетiн визуальдық бақылау жүзеге асырылатын жерлерге көбiрек қатысты. Дәрiхана үй-жайлары табиғи да, жасанды да жарықпен қамтамасыз етiлуi керек. Санитарлық тораптар, душ және әйелдердiң жеке гигиеналық бөлмелерi, қойма үй-жайлары ғана жасанды жарықпен шектелуге тиiс, өйткенi бұл орындарда табиғи жарықтың болуы қарастырылмаған. Әлбетте, барлық үй-жайлардың жалпы жасанды жарықпен қамтамасыз етiлуi қарастырылғаны дұрыс, сонымен бiрге кейбiр жекелеген жұмыс орындары үшiн жергiлiктi жарық беру көзделуi қажет. Жасанды жарық беру люминесценттi және қыздыру лампаларын қолдану арқылы жүзеге асырылады (2 қосымша).
39. "Таза" үй-жайлардағы жарық беру құралдары шаң басуға жол берiлмейтiндей және тазалау жеңiл соғатын конструкцияда болып, сынған жағдайда жарықшақтары шашырамайтындай етiп бекiтiлуi тиiс.
5. Үй-жайларға және жабдықтарға қойылатын талаптар
40. Дәрiхана ұйымдары мен мекемелерiнiң үй-жайлары қатаң түрде белгiленген мақсатта пайдаланылуы шарт.
41. Дәрiхана ұйымдарының қабырғалары мен төбелерiне қолданылатын жөндеу материалдары ретiнде, жуып-тазалау жұмыстарын жүргiзуге мүмкiндiк беретiн бояулар, эмальдар немесе ашық түстi глазурленген тегiс кафель плиткаларды, медициналық ұйымдарда қолдану үшiн дезинфекциялауға және ультра күлгiн сәулелерге төзiмдi су өткiзбейтiн заттарды, мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының, мекемелерiнiң рұқсатымен пайдаланылады.
42. Өндiрiстiк үй-жайларда (ассистенттiк, жуу, стерилизация жасау, дисциляция жасау, буып түю бөлмесi)- қабырғалар үшiн олардың ұзындығы мен енiн түгел қамти отырып жапсырылған кафель плиткалары пайдаланылады, төбесiне суландырмайтын сырлар пайдаланылады.
43. Едендерiне глазурленбеген (терракотты) плиткалар, линолеум немесе релин төселiп, қиюласқан жерлерi мiндеттi түрде сваркіленуге тиiс. Тез тұтанғыш, жанғыш, буланғыш сұйықтықтар сақталатын қоймалардың және басқа да жарылыс қаупi бар үй-жайлардың едендерiне антистатикалық және ұшқын шығармайтын материалдар төселуi керек.
44. Жабдықтар мен дәрiхана жиhаздары жинап-тазалауға қол жетпейтiн орындар қалдырмайтындай және жарық көздерiн қалқаламайтындай болып орналастырылады. Дәрiхана жабдықтарының бетi iшкi жағынан да, сыртқы жағынан да тегiс болуға, бұл үшiн дәрiлiк заттардың және химиялық реактивтердiң әсерiне төзiмдi материалдар пайдаланылуға тиiс. Атқарылатын жұмыстарға қатысы жоқ жабдықтарды өндiрiстiк үй-жайларға орналастыруға тыйым салынады.
45. Күн жақта орналасқан терезелер күн сәулесiнен қорғайтын құрылғылармен (жалюздермен, маркиздермен) қамтамасыз етiлуге тиiс, олар терезенiң сырт жағында немесе рамалардың арасында орналасады.
46. Yй-жайларды желдету үшiн пайдаланылатын фрамугтер немесе форточкалар жылы уақытта ұяларының көлемi 2х2 миллиметрден аспайтын металл немесе пластмасса торлармен қорғалады.
47. Дәлiздерден, дәрiхана қызметшiлерiнiң демалыс бөлмелерiнен және кабинеттерден басқа Өндiрiстiк үй-жайларда перделер құруға, кiлем төсеуге, гүл өсiруге, плакаттар iлуге болмайды.
48. Өндiрiстiк үй-жайларда жұмыс iстеуге қажеттi ақпараттық стендiлер мен кестелер су шүберекпен сүртуге және дезинфекциялауға мүмкiндiк беретiн материалдардан дайындалуы қажет.
49. Өндiрiстiк емес үй-жайларды әшекейлiк әрлеуге, оның iшiнде көгалдандыруға, оларды күтiп-баптауға қажеттi (шаңнан тазартатын, жуатын) мүмкiншiлiктерi болған жағдайда ғана жол берiледi, бiрақ бұл жұмыстар аптасына кемiнде бiр рет орындалуы керек.
50. Келушiлерге қызмет көрсету залындағы дәрiхана қызметшiлерiнiң жұмыс орындары ауа арқылы тез жұғатын инфекциялардан қорғайтын құрылғылармен жабдықталуға тиiс.
51. Қызметшiлер қолын жууы үшiн асептикалық блоктағы шлюздерде, жуу бөлмесiнде, әжетханада раковиналар орнатылуға тиiс, оларды шынтақпен немесе аяқпен қосатын педальдi крандармен жабдықтаған дұрыс. Қол жуғыштың жанында дезинфекциялайтын ерiтiндiлер құйылған ыдыстар, ауа электр кептiргiштер орнатылады. Дәрiлiк заттарды дайындаумен және буып-түюмен айналыспайтын адамдарға өндiрiстiк үй-жайларда раковиналарды пайдалануға рұқсат етiлмейдi.
52. Жуу бөлмесiнде инъекциялық ерiтiндiлер мен көз тамшыларын, iшетiн дәрiлiк түрлердi, сыртқа қолданылатын дәрiлiк түрлердi дайындауға пайдаланатын дәрiхана ыдыстарын жууға арналған ванналар немесе раковиналар бөлiнiп, белгi соғылуы қажет. Осы ванналарда немесе раковиналарда көрсетілген дәрiлiк түрлердi дайындау кезiнде пайдаланылатын ыдыстар (баллондар, өлшегiш цилиндрлер, құйғыштар, күпшектер) жуылады. Қол жуу үшiн бөлек раковиналар орнатылуы қажет.
53. Асептикалық блокқа, ассистенттiк бөлмелерге кiрер есiк алдында, әжетхана тамбурындағы еденде дезинфекциялайтын ерiтiндiлерге шыланған кеуектi резеңке кілемшелер төселедi (3 қосымша).
54. Дәрiханаға кiрер есiк алдында аяқ киiмдi тазалауға арналған орын жабдықталуға тиiс. Осы орынды да қажеттiлiкке қарай, бiрақ күнiне кемiнде бiр рет тазалап тұру керек.
55. Өндiрiс қалдықтары мен қоқыстар тиiстi белгi соғылған арнайы контейнерлерге тасталады. Контейнерлердi ғимарат сыртындағы арнайы бөлiнген орындарға шығарып, олардың iшiндегiсiн тұрақты түрде шығарып отыру керек.
6. Дәрiлiк түрлердi асептикалық жағдайларда дайындау кезiнде
қойылатын санитарлық талаптар
56. Инъекцияға арналған ерiтiндiлер, көз тамшылары мен жаңа туған балаларға арналған дәрілік заттар қолданылу тәсiлiне қарамастан, стерильдi болуға тиiс. Оларды жеке кiрер есiгi бар немесе басқа өндiрiстiк үй-жайлардан шлюздермен бөлiнген асептикалық блоктарда дайындайды. Асептикалық блокта басқа дәрiлiк түрлердi дайындауға жол берiлмейдi.
57. Асептикалық жағдайда дәрілiк түрлердi дайындауға арналған үй-жайлардың қабырғалары майлы бояумен сырлануы немесе ашық түстi кафельдi плиткалармен қапталуы қажет, олар дөңестерсiз, карниздерсiз және жарықшақсыз болуы керек. Төбесi желiмдi немесе имульсиялық бояулармен сырланады. Едендерiне линолеум немесе релин төселiп, қиюласқан жерлерi мiндеттi түрде сваркаланады. Есiктерi мен терезелерi тығыз жабылатын, саңылаусыз және мұқият тазалау, дезинфекциялауға ыңғайлы болуы керек.
58. Асептикалық блок, сүзгiлер орнатылған тарту-сорып шығару вентиляциясымен жабдықталып, ондағы ауаның кiруi сорылып шығарылудан артық болуға тиiс.
59. Асептикалық блоктағы, дәрiхана iшілік дәрi дайындауға арналған ассистенттiк блокта дистилляциялайтын, стерильдейтiн бөлмелердегi ауаны зарарсыздандыру үшiн, үй-жайдың әр 1 м3 көлемiне 2-2,5 Вт қуаттан бөлiнетiндей есеппен, экрандалмаған бактерицидтiк лампалар орнатылып, оларды адамдар болмайтын жұмыс аралығындағы үзiлiс кезiнде, түнде немесе арнайы бөлiнген уақытта - жұмыс басталғанға дейiн бiр-екi сағатқа жағып қояды. Ашық лампалардың қосқыштары үй-жайға кiретiн тұсқа орнатылып: "Кiруге болмайды, бактерицидтiк сәуле таратқыш қосулы" немесе "Бактерицидтiк шамдар жанып тұр" деген жазулары бар жарық таблолармен тұйықталып қоюға тиiс. Экрандалмаған бактерицидтiк лампа қосылған үй-жайға ол сөндiрiлгеннен кейiн ғана, ал аталған үй-жайда ұзақ уақыт болуға экрандалмаған бактерицидтiк лампа алып тасталғаннан және үй-жай ауасы тазартылғаннан кейiн ғана рұқсат етiледi.
60. Қызметшiлер болатын кездерi экрандалған бактерицидтiк шамдар пайдаланылуы мүмкiн. Оларды үй-жайдың әр 1 м3 1 Вт келетiндей есеппен еденнен 1,8-2,0 метр жоғары орнатылатын, үй-жайдағы адамдар олардың сәулесiне тiкелей шалдықпайтындай, нақтырақ айтқанда, көлбеу жазық бетiне 5'-тан 80'С аралығында бұрыш жасап шашырайтындай етiп орналастырады.
61. Дәрi-дәрмек қалыптарын жасап шығару кезiнде ауа тазартатын желдеткiш қосулы болуы керек.
62. Бактерицидтiк шамдардың жұмыс iстеуiне оңтайлы климаттық параметрлер: жылу 18'-25'С аралығындағы температурадан, ауаның ылғалдылығы - 65 пайыздан аспауға тиiс.
63. Асептикалық блокқа кiргiзiлетiн жабдықтар мен жиhаздар алдын-ала өңдеуден өткiзiледi. Қабырғаларды сүртуге арналған тазалағыш материал ретiнде поролон губкаларды немесе айналасы капрон жiппен әдiптелген салфеткаларды қолдану ұсынылады. Едендi жуып-тазалау үшiн айналасы қатты маталармен тiгiлген, дезинфекциялайтын ерiтiндiмен жiбiтiлген шүберек қолданылады (3 қосымша). Асептикалық блокты жуып-тазалауға арналған барлық құралдарға (шелек, щетка, еден жуғыш) "Асептикалық блок" деген айқын белгi соғылады және арнайы бөлмеде немесе шкафта сақталады. Нақ сол жерде асептикалық үй-жайды жуып-тазалаған сайын дезинфекцияланып, кептiрiлiп, қақпағы тығыз жабылатын ыдыстарға салынған жуып-тазалайтын материалдар сақталады.
64. Асептикалық блокты тыңғылықты жинап-сүрту аптасына бiр рет жүргiзiлуi керек. Yй-жайды мүмкiндiгiнше жабдықтардан босатқан дұрыс. Жинап-сүртудi сатылап жүргiзу қажет. Алдымен есiк пен қабырғаларды, төбеден еденге қарай жуып сүртедi. Одан кейiн стационарлық жабдықтарды жуып дезинфекциялайды, олардың астыңғы бөлiгiн тазалап, ең соңында еден жуылады. Қандай да бiр электр жабдықтарын тазалап сүрткенде оның тоқ көзiнен ажыратылғанына көз жеткiзiп алу керек. Yй-жайды дезинфекциялағаннан кейiн бактерицидтiк шамдарды екi сағат қосып қояды.
65. Асептикалық блокқа кiре берiсте, мөлшерi 40х40см болатын, ауысымда бiр рет дезинфекциялайтын ерiтiндiмен шыланып отыратын кеуектi резеңкеден жасалған кiлемшелер төселедi (3 қосымша).
66. Асептикалық блокта жұмыс iстейтiн қызметшiлер санитарлық талаптар мен асептикалық жағдайларда жұмыс iстеу ережелерiн бiлуi керек. Асептикалық блокта жұмыс iстемейтiн қызметшiлердiң бұл үй-жайларға кiруiне мүлдем тыйым салынады.
67. Асептикалық жағдайларда (дайындау, құю, буып-түю) жұмыс iстеу үшiн онда халаттардан, бас киiмдерден, резеңке биялайдан, бахил мен төрт қабатты дәкеден, сондай-ақ стерильдi, тұрақты қолданудағы орамалдардан (сүлгiлерден) тұратын киiмдер мен материалдар жиынтығы болуы керек. Стерильды санитарлық киiм, сүлгi (салфетка) асептикалық блок шлюзiнде сақталуы қажет.
Шалбар мен бас бүркенiшi бар костюмдi немесе дене қозғалысына жеңiл, бас бүркенiшiнде көзге арналған кесiктерi бар комбинезонды және бахилдердi пайдалану оңтайлы болып табылады. Стерильдi санитарлық киiмдердiң iшiнен түгi бар қалың киiмдердi киюге болмайды.
68. Киiмдер жиынтығын бикстермен бу стерильдегiштерiнде стерильдейдi және жабық бикстерде үш тәулiктен аспайтын уақыт сақтайды (4 қосымша).
69. Асептикалық блок қызметшiлерiнiң аяқ киiмдерiн жұмысқа дейiн және жұмыстан кейiн дезинфекциялайтын ерiтiндiмен екi рет сүртiп (3 қосымша), жабық шкафтарда немесе шлюздердегi жәшiктерде сақтайды. Асептикалық блокта ("таза" үй-жайларда) жұмыс iстеуге арналған жеке пайдаланудағы (былғары) жеңiл аяқ киiмдердi бактерицидтiк сәуле таратқышы бар арнайы шкафтарда (жәшiктерде) сақтаған абзал.
70. Шлюзге кiрер алдында қолды жуады, аяқ киiм, бахил, халат, қалпақ киедi, әр төрт сағат сайын ауыстырылып отыратын таңғышпен бет-аузын таңып, ең соңында қолын дезинфекциялайды. Ерiтiндiнi ыдысқа құятын және аузын жабатын учаскеде жұмыс iстейтiн қызметшiлер қолдарын тазалағаннан кейiн әрбiр екi сағат сайын дезинфекциялайтын ерiтiндiмен өңделiп отыратын резеңке биялай (7 қосымша) киiп жүруге тиiс.
71. Стерильдi санитарлық киiммен асептикалық блоктың сыртына шығуға тыйым салынады.
72. Қолға қонған кiр мен микрофлораларды кетiру үшiн сабындап, щеткамен ысқылап, тырнақтың айналасына мән бере отырып, жылы ағын сумен екi минөттей жуады. Қолдың сабынын кетіру үшiн сумен мұқият шаяды және бiр рет немесе бiрнеше рет қолданылатын (түгi жоқ мата) орамалмен сүртедi немесе ауа кептiргiшпен кептiредi. Қолдың шынтағымен немесе аяқпен қосылатын педальдi крандармен жабдықталған раковиналарды пайдалану ұсынылады. Стерильдi киiмдi кигеннен кейiн қолды қайтадан шайып, дезинфекциялайтын дәрiлiк затпен өңдейдi (3 қосымша). Сабынның көп көпiретiн (иiстi, балаларға арналған, қара сабын) түрлерiн қолданған дұрыс, мұндай сабындар қызметшiлер қолына қонған микробтарды жақсы кетiредi.
73. Қол жууға арналған щеткаларды алдын ала жуады (3 қосымша), кептiредi, одан кейiн екi қабатты пергаменттi қағазға бiр-бiрден орайды және автоклавтарда 120'С-да 45 минөт бойы стерильдейдi. Қолданғанға дейiн стерильдi бикстерде бес күннен артпайтын мерзiмде ғана сақтайды, қажетiне қарай алғанда корнцанг немесе пинцет қолданылады, бұлар рұқсат етiлген дезинфекциялайтын ерiтiндiлерi бар стақандарда сақталуға тиiс (3 қосымша).
74. Инъекцияға арналған дәрiлiк заттарды дайындауға арналған дәрiлiк және қосалқы заттар сәйкестiлiк сертификаттарымен расталуы және мына нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес келуге тиiс.
75. Стерильдi ерiтiндiлер дайындауға арналған дәрілік және қосалқы заттар асептикалық блокта штангластарда олардың физикалық-химиялық қасиеттерiне сәйкес, ластануды болғызбайтын жағдайда тығыз жабылатын шкафтарда сақталады. Штангластарды толтырудың алдында оларды жуады және стерильдейдi (4 қосымша).
76. Қосалқы материалдарды (мақтаны, дәкенi, пергаменттiк және сүзгi қағаздарды, сүзгiлердi және т.б.) осы ережелердiң 4 қосымшасына сәйкес стерильдейдi. Ашылған материалдарды 24 сағат iшiнде қолдануға болады. Материалды алған сайын бикс (банка) тығыз жабылып отырады. Материалды стерильдi пинцетпен алады. Бұл орайда қосалқы материалдар (пергаменттi және фильтрлi қағаздар, қажеттi көлемдегi бөлшектерге бөлiнген дәкелер, мақтадан дайындалған тампондар) қолдануға дайын күйiнде стерилизациялау үшiн бикстерге (банкаларға) салынуы керектiгiн ескеру қажет.
77. Бақылау нәтижесiн асептикалық жағдайларда толтыру үшiн алдын-ала кесiлген өсiмдiк пергаментiнiң парақтары немесе калькалар қолданылады. Оларды жазу жазылатын жақтары ашылатын бет болып келетiн, тiлiгi бар пластикалық папкаларда сақтау қажет.
78. Қарындаштарды, ластиктердi, сиямен жазылатын қаламсаптарды қолдануға тыйым салынады. Ауысымда бiр рет этил спиртiне (76%-дық) шыланған дәке салфеткамен сүртiлетiн шариктi қаламсаптарды немесе фломастерлердi қолдануға жол берiледi. Әр жазған сайын қолды (резеңке биялайды) дезинфекциялайтын ерiтiндiмен тазартып отыру керек (3 қосымша).
79. Дәрiханалық ыдыстарды осы ережелердiң 4 және 5 қосымшаларына сәйкес жуады, кептiредi және стерильдейдi. Осының алдында ауруханалардың жұқпалы аурулар бөлiмiнде қолдануда болған ыдыстар алдын-ала жуылады, дезинфекцияланады және стерильденедi (4 және 5 қосымша). Ыдыста жуғыш заттар қалдықтарының болуы, оның тазартылу дәрежесi осы ережелердiң 6 қосымшасына сәйкес тексерiледi. Жуылғаннан кейiн ыдыстар стерильденедi, аузы тығындалады және стерильдеу бөлмесiнде орналасқан, iшi ашық майлы бояумен сырланған немесе пластиктермен қапталған есiгi тығыз жабылатын шкафтарда сақталады.
80. Дәрiлiк түрлердi асептикалық жағдайларда дайындауға және буып-түюге пайдаланатын стерильдi ыдыстардың (баллондардың) сақталу мерзiмi 24 сағаттан аспауы керек.
81. Сыйымдылығы үлкен баллондарды жуылғаннан кейiн отыз минут бойы ыстық бумен зарарсыздандыруға рұқсат етiледi. Стерильдегеннен (немесе зарарсыздандырылғаннан) кейiн ыдыстарды стерильдi тығындармен, фольгамен жабады немесе стерильдi пергаментпен орап байлайды және олардың ластануын болғызбайтын жағдайда 24 сағаттан асырмай сақтайды.
82. Тығындайтын материалдарды (тығындарды, қалпақшаларды) жуу, стерильдеу және сақтау осы ережелердiң 8 қосымшасына сәйкес жүргiзiледi.
83. Таза ыдыстарды асептикалық бөлмеге, ал сауыттар мен бөтелкелердi стерильдеуге өткiзу бактерицидтiк шамдармен жабдықталған тапсыру терезелерi арқылы жүзеге асырылады. Таза ыдыстарды стерильдеуге арналған кептiргiш шкафтарды орнатқан дұрыс болады. Физикалық және химиялық тәсiлдермен iстейтiн бу және ауа стерилизаторларының жұмысын бақылау, дәрiхана және дәрiхана ұйымдары арқылы жүзеге асыру. Бу және ауа стерилизаторларының жұмысын физикалық және химиялық тәсiлдермен қадағалайды. Физикалық тәсiлмен бақылау температураны (термометр, максималды термометр), қысымды (моновакууметр) және уақытты өлшейтiн құралдармен жүзеге асырылады. Бақылаудың химиялық тәсiлi химиялық тестердiң, термохимиялық және термоуақыттық индикаторлардың көмегiмен осы Ережелердiң 9 қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады.
84. Сулы, су спирттi және майлы ерiтiндiлерi бар сауыттар мен бөтелкелердi тығындау үшiн ИР-21 (ақшыл сұрғылт түстi), ИР-119, ИР-119А (сұр түстi), 52-369, 52-369/1, 52-369/2 (қара түстi) маркалы резеңке қоспаларынан жасалған тығындарды қолданады, ал стерильдi емес дәрiлiк түрлердiң сулы ерiтiндiлерiне 25П (қызыл түстi) маркалы резеңке қоспасынан жасалған тығындарды пайдалануға жол берiледi. Үштен артық тесiгi бар резеңке тығындарды пайдалануға тыйым салынады.
85. Инъекцияға арналған ерiтiндiлердi дайындау кезiнде аралық төсенiш ретiнде 7730-74 МЕМСТ-тың талаптарына сай келетiн лакталмаған целлофан қолданылады, ол резеңке тығынның астына қойылады.
Лакталған (термобалқығыш) целлофанды қолдануға жол берiлмейдi. Целлофанның түрiн ажырату үшiн оны суға салады, осы кезде өзгермей, қатты күйiнде қалатын лакталған целлофанмен салыстырғанда, лакталмаған целлофан жұмсақ және майысқақ күйге ауысады.
86. Инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен көз тамшыларын дайындау кезiнде шағын механизация құралдарын қолдануға олардың бөлшектерiн шығарып алып жуу, дезинфекциялайтын дәрiлiк заттармен өңдеу немесе стерильдеу оңай болған жағдайда жол берiледi.
87. Дәрiхана басшылығы дайындалатын инъекцияға арналған ерiтiндiлердiң, көз тамшыларының және жаңа туған балаларға қолданылатын дәрiлiк түрлердiң стерильдiгiне тоқсанына кемiнде екi рет лабораториялық бақылау жасауды қамтамасыз етуге, кемiнде тоқсанына бiр рет инъекциялық ерiтiндiлердiң пирогендiлiгiне iрiктелген бақылау жүргiзуге мiндеттi. Дәрiханаларды микробиологиялық зерттеу әдiстемесi осы Ережелердiң 12 қосымшасына сәйкес жүргiзiледi.
7. Үй-жайларды жинап-тазалауға, дәрiхана жабдықтарын
күтуге қойылатын санитарлық талаптар
88. Дәрiханалардың өндiрiстiк үй-жайлары, өндiрiстiк жабдықтары мен өндiрiстiк жиhаздарды жуатын және дезинфекциялайтын заттарды қолдану арқылы жуып-тазаланып тұруы керек (3 және 10 қосымша). Құрғақ тазалау жүргiзуге мүлдем тыйым салынады.
89. Едендi ауысым сайын бiр рет жуады, ал қабырғалар мен есiктердi дезинфекциялайтын заттарды қолдана отырып, аптасына бiр рет жуады. Yй-жайдың төбесi ылғал шүберекпен айына бiр рет сүртiледi.
90. Терезе әйнектерi, рамалары мен олардың арасындағы кеңiстiктер ыстық сумен, сабынды немесе жуғыш заттарды қолдана отырып айына бiр рет жуылады. Осы орайда терезенiң сырты жылдың жылы мезгілiнде ғана жуылады.
91. Өндiрiстiк үй-жайлар мен сауда залдарының жабдықтары күнделiктi тазаланады, дәрiлiк заттарды сақтайтын шкафтар (материалдық бөлмелер) қажетiне қарай жиналып-тазаланады, бiрақ аптасына бiр реттен кем болмау керек.
92. Қол жууға арналған раковиналар мен санитарлық тораптар күнделiктi тазаланады және дезинфекцияланады.
93. Қажет болған жағдайда үй-жай мен жабдықтар жиi-жиi жуып-тазаланып тұрады.
94. Түрлi үй-жайларды (асептикалық жағдайларда дәрiлiк түрлердi дайындауға арналған үй-жайларды; өзге де өндiрiстiк үй-жайларды; сауда залын; санитарлық тораптарды) тазалау үшiн жуып-тазалайтын материалдар (поролон губкалар, салфеткалар, шүберектер) және жуып-тазалайтын құралдар (шелек, леген, щетка, еден жуғыш ыдыстар) бөлiнедi, оларға мiндеттi түрде белгi соғылады, қатаң түрде мақсат бойынша қолданылады және арнайы бөлiнген жерде (бөлмеде, шкафта) бөлек сақталады.
Өндiрiстiк жабдықтарды жинап-тазалауға арналған тазартқыш материалдар дезинфекцияланғаннан (3 қосымша) және құрғатылғаннан кейiн тығыз жабылатын, белгi соғылған таза ыдыстарда (банкада, кастрюльде, ыдыстарда) сақталады.
95. Өндiрiстiк үй-жайларды жинау мен дезинфекциялау осы мақсатқа арналған киiммен, ал қажет болған жағдайда - респиратор киiп жүргiзiледi.
96. Микроорганизмдердiң төзiмдi түрлерiнiң пайда болуына жол бермеу үшiн дезинфекциялайтын заттарды әр бес-алты күн сайын ауыстырып отыру қажет. Микроорганизмдердiң қаулауынан аулақ болу үшiн жұмысқа қолданылатын дезинфекциялайтын ерiтiндiлердi таза, тығыз жабылатын ыдыстарда шектеулi уақыт аралығында ғана сақтау керек. Сол ерiтiндiлердi сақтауға арналған ыдыстар жартылай босағанда, оны жаңа дайындалған ерiтiнділермен толтыруға болмайды.
97. Дәрiхана ұйымдарында айына бiр рет санитарлық күн өткiзiледi. Жинап-тазалаудан өзге, санитарлық күндерi ағымдағы ұсақ жөндеу жұмыстары жүргiзiлуi мүмкiн.
8. Дәрiхана ұйымдары қызметшілерiнің еңбек, тұрмыс және жеке
гигиена жағдайларына қойылатын талаптар
98. Дәрiхана ұйымдарының қызметшiлерi мына ережелердi сақтауға мiндеттi:
1) жұмысқа келгенде, сырт киiмдерi мен аяқ киiмдерiн шешу;
2) жұмысты бастамас бұрын санитарлық киімдердi (халатты және қалпақты), аяқ киiмдi киюге, қолын жуып, дезинфекциялау (3 қосымша);
3) әжетханаға барарда халатты шешiп қоюға, ал әжетханадан кейiн қолын мұқият жууға және дезинфекциялау;
4) санитарлық киiммен және аяқ киiммен дәрiхана сыртына шықпау.
99. Асептикалық жағдайларда жұмыс iстейтiн өндiрiс қызметшiлерi орындалатын өндiрiстiк операцияларға (дайындау, бақылау жасау, буып-түю) сәйкес түксiз матадан тiгiлген санитарлық киiмдер киiп жүру керек.
100. Асептикалық жағдайларда жұмыс iстеу кезiнде косметиканы (бояуды, тушьты, қас бояйтын қарындашты, бет қызартқышты, далапты, опаны, тырнақ пен шашқа арналған лакты) қолдануға және аэрозольдық дезодоранттарды пайдалануға сағат пен зергерлiк бұйымдарды (сырға, сақина, моншақ тiзбекше, бiлезiк) тағуға тыйым салынады.
101. Өндiрiстiк үй-жайларда тамақ iшуге, сондай-ақ жеке пайдаланып жүрген заттарды (кiлттердi, құжаттарды, ақшаны, тарақты) тамақты сақтауға тыйым салынады.
102. Дәрiхана ұйымдары мен мекемелерiнiң қызметшiлерiне санитарлық киiм мен санитарлық аяқ киiм қолданылып жүрген нормаларға сәйкес берiледi. Санитарлық киiмдi аптасына екi рет, ал қажет жағдайда одан да жиiрек ауыстырып отыру керек. Бұл үшiн әрбiр қызметкер санитарлық киiмнiң кем дегенде екi рет ауыстыруға болатын жиынтығымен қамтамасыз етiлуге тиiс.
103. Дәрілік түрлердi дайындаумен, буып-түюмен, бақылаумен шұғылданатын қызметкерлерге ауысым алдында жеке пайдалануы үшiн таза орамалдар берiлуi керек.
104. Дәрілік түрлердi дайындаумен, буып-түюмен, бақылаумен және дәрiхана ыдыстарын тазалап-өңдеумен шұғылданатын, сондай-ақ дайын өнiмге жанасатын барлық қызметкерлер Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгiнiң бұйрығына сәйкес алдын ала және кезеңдi медициналық тексеруден өтулерi және тексерудiң нәтижелерi медициналық кiтапшада жазылуы қажет.
105. Дәрiхана қызметшiлерiне арналған санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар мына талаптарды сақтай отырып жабдықталуы тиiс:
1) гардероб бөлмелерi жұмыс iстеушiлердiң санына қарай жеке (үй) және жұмыс (санитарлық) киiмдерiн, аяқ киiмдерi мен бас киiмдерiн бөлек сақтауға мүмкiндiк беретiн қос есiгi бар желдетiлетiн шкафтармен қамтамасыз етiлуi керек;
2) жуынатын душ кабиналарының саны ең үлкен ауысымда жұмыс iстейтiндердiң 15-не бiр душ кабинасы келетiндей есеппен анықталады, бiрақта кемiнде 1 душ кабинасы болу қажет;
3) дәрiхана ұйымдары мен мекемелерiнiң басшылығы қызметшiлердiң еңбек жағдайын жақсарту жөнiндегi шаралар кешенiн ойластырып, сауықтыру-тұрмыстық үй-жайлар құрып отыруы қажет.
106. Дәрiхана ұйымдарының қызметшiлерi техникалық қауiпсiздiк пен өндiрiстiк санитария жөнiнде қолданылып жүрген ережелердi сақтауға мiндеттi.
9. Тазартылған суды және инъекцияға арналған суды алуға,
тасымалдауға, сақтауға қойылатын санитарлық талаптар
107. Дәрiлiк түрлердi дайындауға арналған барлық үй-жайлар мен жуатын бөлмелер тазартылған сумен қамтамасыз етiлуге тиiс. Дистилляциялайтын бөлме ассистенттiк бөлмемен тiкелей жанасуы, ассистенттiк-асептикалық бөлмеге жақын орналасуы қажет.
108. Тазартылған және инъекцияға арналған суларды алу дистилляциялық бөлмелерде асептикалық жағдайларды сақтап және осы ережелердiң 57, 58, 59-63 тармақтарына сай жүргiзiлуге тиiс.
109. Дәрiхана басшылығы тазартылған және инъекцияға арналған суды алуға жауапты адамды тағайындайды.
110. Тазартылған су өзiнiң физикалық-химиялық көрсеткiштерi бойынша дәрi-дәрмек құралдарының сапасын нормаландыратын мемлекеттiк стандарттарға сәйкес болуы керек. Асептикалық жағдайларды талап ететiн дәрілiк заттарды дайындағанда, тазартылған судың микробтардан тазалығына ерекше назар аударылады, "Ауыз су" қолданылудағы нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес болуы тиiс.
111. Инъекцияға және инфузияға арналған ерiтiндiлердi дайындауға инъекцияға арналған мемлекеттiк стандарттардың талабына сәйкес келетiн суды пайдаланады, ол тазартылған суға жүргiзiлетiн сынақтан өткiзіліп, апирогендi болуға тиiс.
112. Тазартылған және инъекцияға арналған суды алу және сақтау осы мақсаттар үшiн арнайы жабдықталған үй-жайларда жүзеге асырылады. Бұл үй-жайларда суды қайта айдап тазартуға қатысы жоқ жұмыстарды орындауға тыйым салынады.
113. Тазартылған және инъекцияға арналған суды алу оларға қоса берiлетiн нұсқаулықтарға сәйкес аквадистилляторлардың көмегiмен жүргiзiледi. Жаңа аппаратты қолданудың алдында оның конструкциясы мүмкiндiк берсе, iшкi бетiн этил спиртi мен эфирдiң (1:1) қосындысына шыланған мақтамен, содан кейiн сутегi пероксидiнiң 6 пайыздық ерiтiндiсiмен сүртедi. Бұдан кейiн аппарат арқылы 20-30 минөт бойы буды суытпастан өткiзедi, қайта айдап тазартылған судың алғашқы (40-60 литр) бөлiгi пайдаланылмайды және ағызып тасталады.
114. Күн сайын, суды қайта айдаудың алдында 10-15 минөт бойы тоңазытқышын қоспай, аквадистиллятор арқылы бу өткiзедi. 15-20 минөт аралығында алынған судың алғашқы бөлiгi ағызып жiберiледi де, содан кейiнгi суды жинай бастайды.
115. Тазартылған және инъекция үшiн алынған су таза стерильденген немесе бумен өңделген өнеркәсiптiк өндiрiс жинақтағыштарына, яки рұқсат етiлген жағдайда шыны баллондарға жиналады. Жинақтағыштарда "Тазартылған су", "Инъекцияға арналған су" деген айқын жазулар болуы керек. Егер бiр мезгiлде бiрнеше жинақтағыштар пайдаланылатын болса, олар нөмiрленедi.
116. Шыны жинақтағыштар екi тесiгi бар тығындармен (қақпақшамен) тығыз жабылуы керек: бiрi су келетiн түтiк үшiн, екiншiсi (күнде ауыстырылатын) стерильдi мақта тампоны тығылатын шыны түтiк үшiн.
117. Жинақтағыштар тұғырға немесе баллонды аударғышқа орнатылады.
118. Жинақтағыштар аквадистиллятормен шыны түтiктердiң, силиконды резеңке немесе суға индифференттi басқа материалдан жасалып, медицинада қолдануға рұқсат етiлген және бумен өңдеу жұмыстарына төзiмдi шлангалардың көмегiмен жалғанады. Бұлар тоңазытқыштың түтiктерiмен тығыз түйiстiрiледi.
119. Жұмыс орындарына су жiберу су құбырлары арқылы немесе баллондармен жiберу арқылы жүзеге асырылады. Тазартылған және инъекцияға арналған суды жұмыс орнына жеткiзетiн құбырлар мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының, мекемелерiнiң рұқсатымен, судың сапасына ықпал етпейтiн және тиiмдi жуу мен зарарсыздандыруға мүмкiндiк беретiн материалдардан жасалады.
120. Шыны және болат түтiктер пайдалануға және дезинфекциялауға ыңғайлы болу үшiн iшкi диаметрi 16-20 мм-ден кем түтiктердi пайдаланған тиiмдi. Құбыр едәуiр ұзын болған жағдайда жуу, стерильдеу және микробиологиялық анализге дистиллятты алу ыңғайлы болуы үшiн әрбiр 5-7 метр сайын сыртқа су шығарғышы мен крандары бар үш тармақтар орнату қарастырылуы керек.
121. Су құбырын жинау алдында, пайдалану процесi барысында он төрт күнде бiр рет, сондай-ақ микробиологиялық анализ нәтижелерi қанағаттандырмаған кездерi жуады және дезинфекциялайды.
122. Металл және шыны су өткiзгiш құбырларды зарарсыздандыру үшiн олардың өзектерi арқылы автоклавтан ыстық бу өткiзiледi, стерильдеу уақыты құбырдың соңынан бу шыққан кезден бастап есептеледi. Бумен өңдеудi отыз минөт бойы жүргiзедi.
123. Полимерлi материалдар мен шыныдан жасалған су құбырларын сутегi пероксидiнiң алты пайыздық ерiтiндiсiмен алты сағат бойы стерильдейдi, соңынан тазартылған сумен шаяды. Содан кейiн қалыпқа келтiргiш заттардың бар-жоқтығын тексередi. Су өткiзгiш құбырдың тазартылғаны жөнiнде арнайы журналға тiркеп отырады.
124. Шыны түтiктер мен сауыттарды пирогендiк заттардан тазарту үшiн калий перманганатының қышқылданған бiр проценттiк ерiтiндiсiмен жиырма бес-отыз минөт бойы өңдейдi. Ерiтiндiнi дайындау үшiн калий перманганатының бiр проценттiк ерiтiндiсiнiң он бөлiгiне күкiрт қышқылының жарты проценттiк ерiтiндiсiнiң алты бөлiгiн қосады. Көрсетiлгендей етiп сауыттар мен су өткiзгiш түтiктердi өңдегеннен кейiн сульфат-иондарға терiс реакция көрсеткенге дейiн инъекцияға арналып жаңадан дайындалған сумен мұқият шаяды.
125. Дистилляттарды жеткiзудi су өткiзгiш құбырларға ауа кiрмейтiндей және ауа тығындары пайда болмайтындай етiп жүзеге асырады. Жұмыс аяқталғаннан кейiн су өткiзгiш құбырдағы суды ағызып тастайды.
126. Тазартылған суды жаңа дайындалған кезiнде пайдаланады немесе судың қасиетiн өзгертпейтiн және механикалық қосылу мен микробиологиялық ластанудан сақтайтын материалдардан жасалған жабық ыдыстарда, бiрақ үш тәулiктен аспайтын уақыт бойы сақтайды.
127. Инъекцияға арналған суды жаңадан қайта айдалған күйiнде пайдаланады немесе 5'С-ден 20'С-ге дейiнгi немесе 80'С-ден 95'С-ге дейiнгi температурада судың күйiн өзгертпейтiн заттардан жасалған механикалық және микробиологиялық ластанудан қорғайтын жабық сыйымдылықта сақталады, бiрақ бiр тәулiктен аспайтын уақыт бойы ғана сақтайды.
10. Стерильдi емес дәрiлiк түрлердi дайындау кезiндегi
санитарлық талаптар
128. Стерильдi емес дәрiлiк түрлердi дайындау кезiнде қолданылатын дәрiлiк заттар тығыз жабылатын штангластарда ыдыстарда және олардың ластануына жол бермейтiн жағдайларда сақталады.
129. Дәрiлiк заттарды сақтауға қолданылатын штангластар толтырылу алдында жуылады және стерильденедi.
130. Дәрiлiк түрлердi дайындауға, буып-түюге қажеттi қосалқы материалдар осы Ережелердiң 4 қосымшасына сәйкес дайындалады, стерильденедi және сақталады. Жабық күйiнде үш тәулiктен артық сақтауға болмайды.
131. Дәрiхана ыдыстарын пайдаланар алдында осы Ережелердiң 4 және 5 қосымшаларына сәйкес жуып, стерильдейдi. Стерильденген ыдыстарды үш тәулiктен артық сақтауға болмайды.
132. Дәрiханада дайындалған және буып-түйiлген жабуға арналған дәрi-дәрмек полиэтилен, бұрандалы пластмасса тығындарды осы Ереженiң 8 қосымшасына сәйкес жуады, стерильдейдi және сақтайды.
133. Дәрiлiк түрлердi дайындау және буып-түю кезiнде қолданылатын шағын механизация құралдары соған қосымша берiлген нұсқаулыққа сәйкес жуылады және дезинфекцияланады. Егер нұсқаулығында бұл жөнiнде нұсқаулар көрсетiлмесе, жұмыс аяқталғаннан кейiн шағын механизация құралдарын бөлшектейдi, оның жұмыс бөлiктерiн дәрiлiк заттардың қалдығынан тазартады, ыстық сумен (50'-60'С) жуады, содан кейiн (3 және 4 қосымша бойынша) дезинфекциялайды немесе стерильдейдi және ластануға жол бермейтiн жағдайда сақтайды.
134. Әр ауысымның басында таразыларды, шпательдердi, қайшыларды және басқа да дәрiханалық ұсақ құралдарды жуғыш заттардың жарты пайыздық ерiтiндiсi бар сутегi пероксидiнiң үш пайыздық ерiтiндiсiмен сүртедi, содан кейiн жуғыш заттардың қалдығы кеткенше, мiндеттi түрде бақылай отырып, тазартылған сумен шаяды.
135. Бюреттiк қондырғылар мен пипеткаларды кемiнде он күнде бiр рет концентраттардан босатады және өлшенген қыша ұнтағы немесе жуғыш заттың жарты пайыздық ерiтiндiсi бар үш пайыздық сутегi пероксидi қосылған ыстық сумен (50'-60'С) жуады, содан кейiн жуғыш заттар қалдығы кеткенше жуынды суды мiндеттi түрде бақылай отырып, таза сумен шаяды (6 қосымша).
136. Бюреттi қондырғылардың ағызып шығарғыш крандарын жұмысты бастаудың алдында ерiтiндi тұздарының, экстракттардың, тұнбалардың қонбаларынан тазартады және спирттi эфирлiк (1:1)қатынастағы қоспамен сүртедi.
137. Штангластан дәрiлiк заттарды таразылап немесе өлшеп алған сайын штангластың аузын, тығынын, сондай-ақ қол таразысын дәке салфеткамен сүртiп отырады. Салфетка бiр рет қана пайдаланылады. Штангластар мен таразыларды жеке пайдаланатын орамалмен сүртуге тыйым салынады.
138. Сұйық дәрiлiк түрлердi сүзу немесе тұндыру кезiнде воронкаларды, сондай-ақ ұнтақты немесе майлы масса салынған күпшектердi таразыға тартып және ыдысқа салғанға дейiн пластмасса, яки металл пластинкалармен жауып қояды. Күпшектерден майларды және ұнтақтарды алып көру үшiн пластмасса пластинкаларын пайдаланады.
139. Майларды дайындағаннан кейiн май қалдықтарын картонның, қағаздың, лигниннiң көмегiмен кетiредi. Күпшектердi осы Ереженiң 3-қосымшасына сәйкес жуады және стерильдейдi.
140. Жұмысқа пайдаланылатын қағаз және балауызды капсулалар, шпательдер, жiптер, буатын резеңкелер және т.б. ассистенттiк (буып-түю) үстелдегi жәшiктерде сақталады (жәшiктер күнделiктi жуылады). Қосалқы материалдар олардың ластануын болғызбайтын жабық шкафтарда сақталады.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 1 қосымша
Дәрiхана ұйымдарының үй-жайлардағы есептелген температура және ауа алмасу дүркiндiгi __________________________________________________________________________ N | |Темпера.| Ауа алмасудың |Табиғи р/с | Үй-жайлардың аталымы |тураның | дүркіндігі |жолмен | |С |_______________|ауа | |бойынша | Келу |Тартып |алмасу | | ең тө. | ағыны |шығару | кезін. | | менгi | | |дегі | | көрсет.| | |тарты. | | кiшi | | | лып | | | | | шығу | | | | |дүркiн. | | | | |дiгi __________________________________________________________________________ 1 2 3 4 5 6 __________________________________________________________________________ 1 Халыққа қызмет көрсету залы 16 3 4 3 2 Қызмет көрсету залындағы 18 2 1 1 жұмыс үй-жайлары немесе оқшауланған жұмыс iстейтiн аумақ, тiркелген емдеу ұйымының тапсырыстарын қабылдауға және ресiмдеуге арналған экспедициялық үй- жайлар 3 Ассистенттiк, дефекторлық, 18 4 2 1 дәрiхана ыдыстарын стерильдеу, дистилляциялау, буып-түю бөлмелерi 4 Аналитикалық, дәрiлiк түрлердi 18 2 3 1 стерильдейтiн, ашатын, жуатын бөлмелер 5 Дәрiлiк түрлердi асептикалық 18 4 2 жол жағдайларда дайындауға берілмейді арналған үй-жайлар 6 Негiзгi қорларды сақтайтын үй- жайлар: 1) дәрiлiк, таңғыш заттарды және 18 2 3 1 медициналық мақсаттағы бұйымдарды 2) дәрiлiк өсiмдiк шикiзатын 18 3 4 3 3) Минералдық суларды, 18 - 1 1 медициналық және тасымалданатын айналымдағы ыдыстарды, көзiлдiрiктер мен басқа да оптикалық бұйымдарды, қосалқы материалдарды таза ыдыстарды 4) улы, психотроптық және 18 - 3 3 наркотикалық заттарды прекурсорларды 7 Тез тұтанғыш және жанғыш 18 - 10 5 сұйықтықтарды 8 Дезинфекциялаушы заттар мен 18 - 5 3 қышқылдар 9 Қызметтiк-тұрмыстық үй- 18 1 1 1 жайлар __________________________________________________________________________
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 2 қосымша
Үй-жайлардың жарықпен қамтамасыз ету нормалары,
жарық көздерiнiң ұсынымдары __________________________________________________________________________ N | | Люкстердегі | Жарық р/с| Үй-жайлар | жұмыс орнының | көзі | | жарықпен | | | қамтамасыз етілуі | __________________________________________________________________________ 1 Қызмет көрсету залындағы келушiлерге 150 Л Ш арналған алаң 2 Жұмыс үй-жайлары немесе қызмет 300 Л Ш көрсету залындағы жұмыс iстейтiн оқшауланған аймақ, дәрiхана киоскiсi 3 Ассистенттiк, асептикалық, 500 Л Ш аналитикалық буып-түйетiн бөлмелер 4 Дистилляциялайтын, дәрiхана 150 Л Ш ыдыстарын стерильдейтiн, дәрi-дәрмек түрлерiн стерильдейтiн, жуу бөлмелерi 5 Негiзгi қорларды сақтайтын үй-жайлар: 150 Л Ш дәрілiк, термолабильдiк және таңғыш заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды, таза ыдыстарды 6 Дезинфекциялаушы заттар мен 75 Л Ш қышқылдарды, тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды сақтайтын үй- жайлар 7 Медициналық және тасымалданатын 10 Қ Ш айналымдағы ыдыстарды сақтайтын бөлмелер __________________________________________________________________________ Л Ш- люминисценттi шам Қ Ш - қыздыру шамы
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 3 қосымша
Дәрiхана ұйымдарының жекелеген объектiлерiн дезинфекциялау және
стерилизация жасау тәртiптерi __________________________________________________________________________ N | Объектiнiң | Дезинфекция. | Дезинфекциялаушы |Зарарсыз. р/с| аталымы | лаушы агент | тәртібі |дандыру | | |_______________________| тәсілі | | |Концен.|Темпе.| Экспо- | | | |трация |раура | позиция| | | | % | С' | мин | __________________________________________________________________________ 1 2 3 4 5 6 7 __________________________________________________________________________ 1 Yй-жайлар, 1) жуғыш зат 3 30 Сүрту орналастырыл. ерiтiндiсi бар 0,5 ған заттар, сутегi пероксидi жабдықтар 2) бейтарап 0,25 30 Сүрту (қабырғалар, кальций есiктер, еден, гипохлоридi қатты жиhаз) 3) ТРН 5225 2 60 Сүрту г) перформ 2 60 Сүрту 4) микроцид. 60 бүрку ликвид (аэрозоль) 5) бейтарап Сүрту анолит (0,05% белсендi хлор шоғырымен) 2 Резеңке мен 1) сутегi 3 80 Ертіндіге пластмассадан пероксидi батырып, жасалған соңынан бұйымдар жуады 2) жуғыш заттың 3 30 Соған ұқсас ерiтiндiсi бар 0,5 сутегi пероксидi 3) бейтарап 0,25 30 Соған ұқсас кальций гидрохлоридi 4) ФФ гигасептi 6 15 Соған ұқсас 5) АФ лизетолы 5 15 Соған ұқсас 6) бейтарап 120 Соған ұқсас анолит (0,05 % белсендi хлор шоғырымен) 3 Шпательдер, 1) тазартылған су 98 30 Қайнату қайшылар, 2) натрий 2 15 Қайнату пинцеттер, гидрокорбонаты корнцангтер ерiтiндiсi және басқа ұсақ 3) сутегi 3 80 Ертіндіге металды, пероксиді батыру сондай-ақ шыны 4) бейтарап 0,25 30 Ертіндіге бұйымдар кальций батыру (ыдыстар) гидрохлоридi күпшектер 5) микроцид. 60 Бүрку ликвид аэрозоль 6) ТРН 5225 2 60 Сүрту 7) бейтарап 120 Ертіндіге анолит (0,05% батыру, белсендi хлор ал ыдысты шоғырымен) өңдеу үшін сумен жуу және кептіру 15 минөт аралық 8) перформ 2 60 үзіліс жасап, 2 дүркін сүрту Ерітіндіге батыру 9) ФФ гигасептi 6 15 Ерітіндіге батыру 10) АФ лизетолы 5 15 4 Қол жууға Тазартылған су 98 30 Батыру арналған 120 45 Стерилиза. щеткалар ция 5 Кеуек резеңке 1) бейтарап 0,25 30 Ерітіндіге кiлемшелер кальций батыру гидрохлоридi 2) жуғыш зат 3 30 Ерітіндіге ерiтiндiсi бар 0,5 батыру сутегi пероксидi 3) бейтарап 120 Ерітіндіге анолит (0,05% батыру белсендi хлор шоғырымен) 6 Поролон 1) жуғыш зат 3 30 Ерітіндіге кiлемшелер батыру 2) ерiтiндiсi бар 0,5 сутегi пероксидi 3) бейтарап 120 Ерітіндіге анолит (0,05% батыру белсендi хлор шоғырымен) 7 Жинап-тазалау 1) натрий 2 98 15 Қайнату материалы гидрокарбонаты ерiтiндiсi 2) сутегi 6 120 Ерітіндіде пероксидi сулау, сумен жуу және кептіру 3) бейтарап 120 Ерітіндіде анолит (0,05% сулау, сумен белсендi хлор жуу және шоғырымен) кептіру 8 Санитарлық- 1) пайдалануға 2 Жинап-сүрт. техникалық рұқсат етiлген кіш жабдықтар дезинфекциялау. материалдар. (раковиналар, шы ерiтiндiлерiнiң мен, поролон ванналар, бiрi: губкамен унитаздар) ПЧД "Блеск", сүрту "Санитарлық", "Белка", "Санита" және т.б. 2) ТРН - 5225 2 60 Сүрту 3) перформ 2 60 15 минөт аралық үзiлiспен 2 дүркiн сүрту 4) бейтарап Сүрту (200 анолит (0,05% мл/м2 белсендi хлор есебiмен) шоғырлануымен) 9 Қызметшiлердің 1) этил спиртi 76 Сабындап қолдары 2) 70' этил 0,5 жуғаннан спиртiндегi кейін дәке хлоргексидин салфеткамен биглюконаты немесе ерiтiндiмен суланған поролон губкамен сүрту 3) загросепт Қолдың терiсiн 30 секунд сүрту 4) октениман Соған ұқсас (ТРН 5721) 5) октенидерм Соған ұқсас (түссiз) 6) октенисепт 7) "С-4" 2,4 Сүртеді рецебiндегi және кепті. ерiтiндi реді 8)дегмин 1 Соған ұқсас ерiтiндiсi 10 Аяқ киiм 1) жуғыш зат 3 Сүрту ерiтiндiсi бар 0,5 сутегi пероксидi __________________________________________________________________________ Мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының рұқсаты бар дезинфекциялық заттар пайдаланылады. "С-4" ерiтiндiсiнiң рецебi - сутегi пероксидi мен құмырсқа қышқылының қоспасы. 1 литрдегi құрамы: 30% сутегi пероксидi - 17,1 мл. 100% құмырсқа қышқылы - 69 мл. тазартылған су - 1,0 литрге дейiн.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 4 қосымша
Дәрiхана ыдыстарын стерилизациялау және сақтау режимi __________________________________________________________________________ Объектінің | Стерилизация тәртiбi |Қолда. |Стерилизация|Стерилизация аталымы |__________________________|нылатын | жүргiзу | сақталу |Будың қысымы |Өңдеу уақыты|жабдық. | шарты | мерзімі |_____________|____________|тар | | | Номи- |Ауыт-| Номи-|Ауыт-| | | | нал |қу | нал |қу | | | | мәні |шегі | мәні |шегі | | | __________________________________________________________________________ 1 2 3 4 5 6 7 8 __________________________________________________________________________ 1) булау тәсілі __________________________________________________________________________ Шыны ыдыстар, 2,0 +-0,2 20 +2 Бумен Стерилизация Стерилизация күпшектер, стериль. сүзгiлi не. жасау қорап. штангластар, (132') +-2 дегіш месе сүзгі. тарында шыны мен сіз стери. стерилизация. текстиль лизация ланған бұйым. (санитарлық жасау қорап. дардың сте. киім жиынты. 1,1 45 +3 тарында; 2 рильдік сақтау ғы, дәке, қабатты бөз мерзімі 20 мақта) (120') +0,1 орамда; тәулік; бұйымдары, пергаментте, сүзгісіз коррозияға суға төзімді стерилизация төзімді қағаз қап. жасау қорап. металдан, 1,1 45 +3 шықтарда тарында немесе резеңкеден (120') +0,1 жүргізіледі өзге орамда жасалған стерильденсе бұйымдар 3 тәулік __________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________ 2) ауа қолдану тәсілі __________________________________________________________________________ Шыны ыдыстар, 180' +-10 60 +5 Ауамен Құрғақ Орам қағаздағы күпшектер, стерили. бұйымда сте. бұйымдардың штангластар, зация рилизация. стерильдігін шыныдан лауға жатқы. сақтау мерзімі және зылады; - 3 тәулік; коррозияға стерилиза. орамсыздары төзімді циялау суға стерилизация. материалдар 160' +2-10 150 +5 төзімді ланғаннан мен қоспа. қағаз қапшық кейін тікелей лардан орамда еште. қолдануға жасалған ңе сіңіріл. тиіс бұйымдар, меген қағаз силиконды қапшықтарда резеңке немесе орамсыз ашық ыдыс. тарда жүргiзiледi __________________________________________________________________________ 3) химиялық тәсіл __________________________________________________________________________ Шыныдан, Сутегі Шыны, Стерилиза. Стерилизация коррозияға перок. пласт. циялау жасау қорап. төзімді сидінің масса бұйымды тарында материалдар 6%-дық немесе ерітіндіге стерильді мен қоспа. ерітін. эмальмен толық простыняларға лардан, дісі қаптал. батыру салынған полимер 18' 360 +-5 ған арқылы стерилизация. материал. (эмалi жүргізіледі, ланған бұйым. дардан, 50' +-2 180 +-5 бұзыл. соңынан дардың сақта. резеңкеден маған) бұйымды лу мерзімі - 3 жасалған жабық стерильді тәулік бұйымдар ыдыстар сумен үшін жуады ұсынылады. __________________________________________________________________________ Стерилизатордағы температура 60-70'С дейiн төмендегеннен кейiн дәрiхана ыдыстары алынып сол мезетте стерильдi тығындармен жабылады. Қосалқы материалдар, ұсақ құралдар мен қолдануға қажеттi өзге нәрселер стерильденген орам мен ыдыстарда сақталады. Сутегі пероксидінің ертіндісі жабық ыдыспен қараңғы жерде дайындалған күннен бастап 7 тәулiк бойы сақталады. Стерильдеу процесінде ерітінді температурасын ұстап тұрмайды.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 5 қосымша
Дәрiхана ыдысын өңдеудiң технологиялық процесi
1. Дәрiхана ыдысын өңдеудiң технологиялық процесiн
дайындау және жүргiзу
1. Орам материалдарынан босатылып алынған жаңа және бұрын (ауруханалардың жұқпалы емес аурулар бөлiмiнде) қолданыста болған ыдыстардың жай дақтарын кетiру, дәрiлiк заттар қалдығынан тазарту үшiн iшi-сыртын ағынды сумен жуады, ал содан кейiн (50+-10)'С температураға дейiн қыздырылған жуғыш заттың 0,5% ерiтiндiсi бар дезинфекциялаушы ерiтiндiге 15 минөт бойы батырылады.
Қатты былғанған ыдысты көбiрек уақыт (2-3 сағат) сулайды.
2. Суланғаннан кейiн ыдысты сол ерiтiндіде қатты щеткамен (ершпен) немесе жуғыш машинамен жуады, одан кейiн (50+-10)'С температурада ағын сумен кемiнде 5-7 рет шаяды және тазартылған сумен ең соңында жуады. Машинамен шаю кезiнде жуғыш машинаның түрiне байланысты шаю режимiнде 5-10 минөт ұстап тұрады. Жуылған ыдыстың тазартылуын және жуғыш заттардың толық кетiрiлуiн 6 қосымшада көрсетiлген тәсiл бойынша бақылау керек.
2. Ауруханалардың жұқпалы аурулар бөлiмiнен дәрiханаларға келiп
түсетiн ыдыстарды дезинфекциялау
3. Бұрын қолданыста болған, халықтан немесе ауруханалардың жұқпалы аурулар бөлiмiнен дәрiханаға келiп түскен дәрiхана ыдыстарын 3% сутегi пероксидiнiң жаңа дайындалған ерiтiндiсiмен дезинфекциялайды.
4. Жуғыш зат бар 3% сутегi пероксидi ерiтiндiсiн ағын сумен дайындайды. 10 л 3% сутегi пероксидiн дайындау үшiн 1200 мл пергидрольды алып, оны судың тиiстi мөлшерiне қосады. Бұл ерiтiндiде ыдысты 80 минөт бойы ұстап тұрады. Дайындалған дезинфекциялайтын ерiтiндiнi 24 сағаттан артық уақыт сақтамау керек.
Бiр ерiтiндiнi қайталап пайдалануға жол берiлмейдi. Дезинфекциялаудан кейiн ыдысты құбырмен келетiн ағынды суда дезинфекциялайтын заттың иiсi кеткенше шаяды және осы қосымшаның 2-тармағында көрсетiлген әдiстемеге сәйкес жуғыш заттармен жуады.
Дезинфекциялау үшiн басқа да мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының рұқсаты бар дезинфекциялайтын заттарды пайдалануға болады.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 6 қосымша
Жуылған ыдыстың сапасын бақылау
1. Жуылған ыдыстың тазалық дәрежесiн анықтау
Жуылған ыдыстың сапасын бақылауды бөгде заттың болмауын және сауыттың бүйiрлерiнен оны шайғаннан кейiн судың бiркелкi ағуын байқау арқылы жүргiзедi.
Қажет болған жағдайда синтетикалық жуғыш заттардың және жуғыш дезинфекциялайтын заттардың толық жуылғанын рН шамасы бойынша потенциометриялық тәсiлмен анықтайды: ыдысты соңғы шайғаннан кейiнгi судың рН бастапқы судың рН сәйкес болуы керек.
Шайғаннан кейiн, стерильдеу және орын ауыстыру процесiнде ыдыстардың былғануын болғызбау үшiн әрбiр сауытты немесе бөтелкенi алюминий фольгасымен жауып қойған тиiмдi.
2. Жуғыш заттардың толық жуылуын анықтау
Сыналатын жуылған сауытты тазартылған сумен шаяды (сауытты сумен толық толтырады). Жуған сумен мақта тампонын сулайды, оған фенолфталеиннiң спирттi ерiтiндiсiнiң 1-2 тамшысын тамызады (МФ ХI 2 томы 98-бет).
Жуғыш заттардың қалдығы болса, олар қызыл түске енедi.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 7 қосымша
Резеңке биялайларды өңдеу
Қолданылған резеңке биялайларды мемлекеттiк санитарлық-эпидемиология қызмет органдары рұқсатымен пайдаланатын дезинфекциялық заттардың ерiтiндiсiне 30-60 минөтке малып қояды, соңынан алып, ағынды сумен шаяды. Жуылған биялайларды бөлме температурасында кептiрiп, содан кейiн қосымша орамалмен немесе сүлгiмен құрғатады.
Кептiру аяқталғаннан кейiн резеңке биялайларды iшi-сыртынан опалауға қолданатын тальктi сеуiп, биялайлардың арасына дәке салады. Биялайларды жұптары бойынша бөлек дәкелерге орайды және осы күйiнде бикске тығыздамай салып буы жақсы өту үшiн 120+1'С температурада 45 минөт бойы стерильдейдi.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 8 қосымша
Буып түйiлген дәрi-дәрмектердi тығыздап жабуға арнаған қалпақшалар
мен тығындарды өңдеу және стерилизациялау
1. Алюминий қалпақшаларды дайындау және жуу
1. Инъекциялық ерiтiндiлер мен көз тамшыларын тығындауға арналған алюминий қалпақшаларды жуғыш заттың 1-2% ерiтiндiсiнде немесе ОП-7, ОП-10, "Прогресс" түрлерiндегi кiр сабынмен 15 минөт бойы құбырмен келетiн ағынды суда (80+-10)' С температурада жуады, 10 минөт бойы (50+-10)'С температурадағы сумен шаяды, содан кейiн тазартылған сумен (30+-10)'С температурада 15 минөт бойы тағы шаяды.
Таза қалпақшаларды бикстерлерге орналастырады және ауа стерильдегiшпен 50-60'С температурада кептiредi.
Бикстер ашылған соң 24 сағат бойы ғана сақталынады.
2. Резеңке тығындарды стерилизациялау алдындағы өңдеу және
стерилизациялау
2. Тығындарды қолмен немесе кiр жуу машинасымен (50-60)'С, "Лотос", "Астра", "Кристалл", "Омо" және т.б. жуғыш заттардың ыстық ерiтiндiсiнде 3 минөт бойы жуады (тығындардың салмағының жуғыш заттар ерiтiндiсiне қатынасы 1:5).
Құбырдың ағын ыстық суында 5 дүркiн шайып, соңында тазартылған сумен 1 рет шаяды;
30 минөт бойы 1%-дық натрий гидрокарбонатының ерiтiндiсiнде қайнатады;
құбырмен келетiн ағынды суда 1 рет, одан кейiн тазартылған сумен 2 рет шаяды;
бұдан соң шыны ыдыстарға орналастырып, тазартылған су құяды бетiн тығыздап жауып 121'С температурадағы бу стерилизаторда (1,1 атм) тығындардың бетiндегi күкiрттiң, мырыштың және басқа заттардың дағын кетiру үшiн бiр сағат бойы ұстайды.
3. Бұрын қолданыста болған резеңке тығындарды тазартылған сумен шаяды, 2 рет 20 минөт бойы суын қайта-қайта ауыстыра отырып қайнатады, сосын осы қосымшаның 4 тармағына сәйкес стерилизация жасайды.
4. Тығындарды силикондау КЭ-10-16, ПМС-200А немесе ПМС-400 (массалық үлесi 0,05-0,5%) силиконды эмульсиялармен (50'+-10')С температурада 20-30 минөт бойы жүргiзу ұсынылады.
Өңдегеннен кейiн тығындарды 120'С температурада (қысымы 1.1 атмосфера) бу стерилизаторында 45 минөт стерилизация жасайды. Жабық бикстерлердегi стерильдiгiн сақтау мерзiмi - 3 тәулiк. Ашылғаннан кейiн олар 24 сағаттың iшiнде пайдаланылуға тиiс.
5. Жай дайындаған кезде, резеңке тығындарды 2 тармақта көрсетiлгендей стерилизация жасамай, 50'С температурада, кептiргiш шкафтарда 2 сағат бойы кептiредi, жабық ыдыстарда, салқын жерде 1 жылдан аспайтын уақыт сақтайды. Қолданудың алдында тығындарды 4-тармақта көрсетiлгендей стерилизация жасайды.
3. Полиэтилен тығындарды стерильдеу алдында өңдеу
және стерильдеу
6. Жаңа полиэтилен тығындарды ыстық ағын сумен (50+-10)'С бiрнеше рет жуады. Қатты ластанған жағдайда тығындарды жуғыш заттарды қолдана отырып, алдын ала жуады. Одан кейiн тығындарды тазартылған сумен шаяды және сутегi пероксидiнiң жаңа дайындалған 6%-дық ерiтiндiсiне 6 сағат бойы батырып қою арқылы дезинфекциялайды, артынан тазартылған сумен жуып, температурада ауа стерилизаторында кептiредi. Стерильденген тығындарды сүртiлген тығыны бар банкаларда немесе бикстерлерде сақтау мерзiмi - 3 тәулiк.
4. Бұрандалы пластмасса тығындарды өңдеу тәртiбi
7. Жаңа пластмасса тығындарды ағынды ыстық сумен бiрнеше рет кептiргiш шкафта (+50-60 градуста) кептiредi. Кептiрiлген тығындарды жабық бикстерлерде сақтайды.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 9 қосымша
Бу және ауа стерилизаторларының жұмыс тәртiбiн бақылау
химиялық тәсiлi Стерильдегiштер жұмысын бақылаудың химиялық тәсiлiн, химиялық тестердiң, термохимиялық индикаторлардың және термоуақыттық индикаторлардың көмегiмен жүзеге асырады. Химиялық тест дегенiмiз - химиялық қоспалар органикалық бояғышпен немесе химиялық қоспалардың қосындысымен (балқуы үшiн қажет белгiлi бiр температураға жеткенде өзiнiң агрегаттық күйi мен түсiн өзгертетiн заттармен) толтырылып, екi жағын пiсiру арқылы тығындаған түтiкше болып табылады. 1. Бу стерилизаторының жұмысын бақылау үшiн қолданылатын химиялық тестер 1) Бензой қышқылы - балқу температурасы (121-122)'С, бояғыш; 2) қарапайым күкiрт - балқу температурасы (121-122)'С; 3) мочевина - балқу температурасы (132-134)'С, бояғыш; 4) никотинамид - балқу температурасы (132-134)'С, бояғыш. Кез келген бояғыш ретiнде (қышқыл фуксин, фенолдық қызыл, бромтилдi көгiлдiр немесе генциан сия көк) бояғыштары химиялық заттармен 10:1 ара қатынасындағы қоспалар түрiнде қолданылады. 2. Ауа стерилизаторының жұмысын бақылау үшiн қолданылатын химиялық тестердiң тiзбесi:
Тиомочевина, балқу температурасы 180'С; янтарь қышқылы, балқу температурасы (180-184)'С; сахароза, балқу температурасы (180-184)'С; шарап қышқылы, балқу температурасы (180-190)'С; гидрохинон, балқу температурасы (180-190)'С.
Термохимиялық және термоуақыттық индикаторлар (ТУИ) қағаз ленталардан үзiлетiн индикаторлар қабаты бар жолақшалар болып табылады. Бекiтілген стерильдеу режимдерiн сақтағанда ғана олардың түсi қайтымсыз өзгередi. Ұсынылғандары мыналар: ТУИ - ИС, ИС - 132, ИС - 160, ИС - 180.
Термохимиялық индикаторлар ретiнде бақылауға арналған индикаторлық ленталар қолданылады. Егер стерильдеуден кейiн химиялық тестер балқыса және химиялық индикаторлардың түсi өзгерсе, бұл стерильдеудiң ойдағыдай өткенiн бiлдiредi. 1. Бу стерилизаторларында бақылау нүктелерiнiң (химиялық тестердiң) орналасуы __________________________________________________________________________ Стерилизатор |Химиялық тестер | камерасының | қойылатын | Бақылау нүктелерiнiң (химиялық тестердiң) Сыйымдылығы | бақылау нүкте. | орналасуы (дм3) | лерiнiң саны | __________________________________________________________________________ тiк бұрышты стерилизаторлар үшiн __________________________________________________________________________ 100 дейiн 5 1 нүкте - тиейтiн есiктiң тұсында 2 нүкте - қарама-қарсы қабырғада (шығарып алатын есiктiң тұсында) 3-5 нүктелер - стерилизациялық қораптардың ортасында немесе сағат тiлiне қарсы, түрлi деңгейде орналастырылған стерилизацияланатын орамдардың iшiнде __________________________________________________________________________ дөңгелек тiк стерилизаторлар үшiн __________________________________________________________________________ 100-ден 11 1 нүкте - камераның жоғары бөлiгiнде астам 750-ге 2 нүкте - камераның төменгi бөлiгiнде дейiн қоса 3-11 нүктелер - стерилизациялық қораптардың ортасында немесе сағат тiлiне қарсы түрлi деңгейде орналастырылған стерилизацияланатын орамдардың iшiнде __________________________________________________________________________ дөңгелек, көлбеу стерилизаторлар үшiн __________________________________________________________________________ 750-ден 13 1 нүкте - тиейтiн есiктiң тұсында астам 2 нүкте - қарама-қарсы қабырғада (түсiрiп алатын есiктiң тұсында) 3 - 13 нүктелер - стерилизациялық қораптардың ортасында немесе сағат тiлiне қарсы түрлi деңгейде орналастырылған стерилизацияланатын орамдардың iшiнде __________________________________________________________________________ 1 және 2 бақылау нүктелерi стерилизатор камерасында стерилизацияланатын бұйымдардың сыртында болады. 2. Ауа стерилизаторында бақылау нүктелерiнiң (химиялық тестердiң) орналасуы __________________________________________________________________________ Стерилизатор | Химиялық тестер | Бақылау нүктелерiнiң камерасының |қойылатын бақылау| (химиялық тестердiң) орналасуы сиымдылығы |нүктелерiнің саны| (дм3) | | __________________________________________________________________________ 80 дейiн 5 1 нүкте-камера ортасында; 2 нүкте - оң немесе сол жағындағы төменгi бөлiгiнде; 3 нүкте - есiктен және артқы қабырғадан бiрдей қашықтықта; 4-5 нүктелер камераның төменгi жағында (4 нүкте) және сол жақта (5 нүкте) есiк тұсында. 80-нен астам 15 1-3 нүктелер камера ортасында жоғарыдан төмен қарай үш түрлi деңгейде; 4-15 нүктелер - үш деңгейдегi бұрыштарда (4-7 нүкте төменгi жағы; 8-11 нүкте ортасы; 12-15 нүктелер жоғары жағы) сағат тiлiне қарсы iле отырып 80-нен астам 30 Әрбiр камера үшiн осыларға ұқсас екi камералы __________________________________________________________________________ Бақылау тестерiн стерилизатор қабырғасынан 5 см-ден кем емес қашықтыққа орналастырады. Нүктелер камера ауқымына түгелдей, бiркелкi орналасады. Химиялық заттар крафт-қағаздардан жасалған пакеттерге немесе стерилизациялайтын орамдардың iшiне салынып, бақылау аумақтарына орналастырылады. Химиялық индикатордың бастапқы жағдайының (түсiнiң немесе агрегаттық жағдайының) өзгеруi ауа стерилизатор жұмысының сапасын көрсетедi.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 10 қосымша
Өндiрiстiк үй-жайларды, технологиялық жабдықтарды дайындау
1. Өндiрiстiк үй-жайларды, технологиялық
жабдықтарды дайындау
1. Өндiрiстiк үй-жайларды күнделiктi өңдеуден өткiзу.
1) Өндiрiстiк үй-жайларды жуғыш зат бар (массалық үлесi 3%)сутегi пероксидiнiң ерiтiндiсiмен өңдеу ұсынылады.
2) Егер бiр ай бойы көрсетiлген ерiтiндiнi қолдану кезiнде үй-жайдағы ауаның жағдайы тазалық нормаларына сәйкес болса, онда жұмыс ерiтiндiсiндегi сутегi массасының үлесiн 1%-ға дейiн төмендетуге болады.
3) Үй-жайдың ауасында грибтер мен басқа да микрофлоралардың бары анықталған кезде жұмыс ерiтiндiсiндегi сутегi пероксидiнiң массалық үлесiн 4%-ға дейiн, ал спора түзгiш микрофлоралар бары анықталғанда - 6%-ға дейiн көтеру керек.
4) Күнделiктi өңдеу әрбiр ауысымнан кейiн ылғалды тәсiлмен жүргiзiледi. Үй-жайдың қабырғалары, есiктерi мен басқа да жерлерi 100-150 мл/м2 есеппен дайындалған жұмыс ерiтiндiсiнде молырақ суланған поролон губкамен сүртiледi, соңынан сол ерiтiндiмен еден жуылады.
2. Ауқымды өңдеу.
1) Өндiрiстiк үй-жайларды жуғыш заттар бар (массалық үлесi 6%) сутегi пероксидiнiң ерiтiндiсiмен өңдеу қажет.
2) Егер бiр ай бойы үй-жайдың ауасында спора түзушi микрофлоралар мен грибтер бары байқалмаса, жұмыс ерiтiндiсiнде сутегi пероксидiнiң үлесiн 3%-ға дейiн төмендетуге болады.
3) Жабдықтардың дәрiлiк заттармен тiкелей араласатын бөлiктерiн (тораптарын) алып, бөлшектеу және 60'С температурада жуғыш ерiтiндiде (массалық үлесi 0,05%) жуу, одан кейiн бiрнеше рет ағынды сумен, соңынан тазартылған сумен шаю керек. Жууға қолданатын судың жай көзге байқалатын механикалық қосылыстардан таза болуын бақылап отыру ұсынылады. Қажет болған жағдайда жабдықтардың бөлшектелген бөлiктерiн стерильдеудi өткiзгiш автоклавтарда жүргiзу ұсынылады, мұндағы 0,11 МПа (1,1 кгс/см2) артық қысымда және 120+-1'С температурада 45 минөт ұстайды, соңынан 0,07 МПа (0,7 кгс/см2) қалдық қысымда кемiнде 10 минөт кептiредi.
4) Жабдықтардың iшкi бөлiктерiн жуғыш заттардың 60'С температурадағы
(массалық үлесi 0,05%) ерiтiндiсiмен жуып, одан кейiн ағынды сумен, соңынан тазартылған сумен бiрнеше рет шаю керек. Жабдықтардың бөлшектелмеген бөлiктерiн 120+-1'С температурадағы ыстық бумен 60 минөт бойы стерильдейдi. Қажет болған жағдайда (көлемдiк үлесi 76%) этил спиртiнде суланған салфеткамен сүртедi. 5) Жабдықтардың сыртқы бетiн үй-жайдың iшiн өңдегендей жолмен өңдейдi. 2. Yй-жайдың ашық бетiн өңдеу __________________________________________________________________________ Өскін | Жұмыс ерiтiндiсiнің құрамы |жұмыс ерiтiндiсiнiң |________________________________| температурасы 'С |сутегі пероксидiнің|жуғыш заттың| | массалық үлесi % | массалық | | | үлесi % | __________________________________________________________________________ Микроорганизмдердiң 6 0,5 20 споралы түрлерi (150 мл/м2) 3 0,5 40-50 Көгеру 4 0,5 20 2 0,5 40-50 Микроорганизмдердiң 3 0,5 20 вегетативтiк түрлерi 1 0,5 40-50 __________________________________________________________________________ 3. Жуғыш заты бар сутегi пероксидi жұмыс ерiтiндiлерiн дайындау __________________________________________________________________________ Жұмыс ерiтiндiсiнiң | Жұмыс | Пергидроль | Жуғыш | Судың құрамы | ерiтiндi. | көлемi, мл | заттың | көлемі, _____________________________| сінің | | салмағы,| мл Сутегi | Жуғыш заттың | көлемі,л | | г | пероксидiнің | массалық | | | | массалық | үлесi % | | | | үлесi % | | | | | __________________________________________________________________________ 1 0,5 1 40 5 955 1 0,5 10 400 50 9550 2 0,5 1 80 5 815 2 0,5 10 800 50 8150 3 0,5 1 120 5 875 3 0,5 10 1200 50 8750 4 0,5 1 150 5 835 4 0,5 10 1500 50 8350 6 0,5 1 240 5 755 6 0,5 10 2400 50 7550 __________________________________________________________________________ Жұмыс ерiтiндiлерiн дайындауды жеңiлдету үшiн ингредиенттердiң тиiстi салмағына немесе көлемiне сәйкес өлшенген ыдысты қолданған абзал. 4. Ұсынылатын жуғыш және дезинфекциялайтын заттар 3. Жуғыш заттар: "Прогресс", "Сульфанол", "Афол", "Омо", "Айна", "Лотос", "Новость", "Биолот", "Астра", "Католит". 4. Дезинфекциялайтын заттар: Сутегi пероксидi, этил спиртi, трикрезол, бейтарап анолит, 1%-дық дезаксон-1 ерiтiндiсi тағы басқа.
Жоғарыда аталған дезинфекциялайтын және жуғыш заттар болмаған
жағдайда Қазақстан Республикасы мемлекеттiк санитарлық-эпидемиологиялық қызмет басқармасы қолдануға рұқсат еткен дезинфекциялайтын және жуғыш заттардың қолданылуы мүмкiн. 5. Дезинфекциялайтын препараттармен жұмыс iстеу кезiндегi сақтық шаралары 5. Дезинфекциялайтын препараттармен жұмыс iстеген кезде (құрғақ препаратты буып-түйгенде, жұмыс ерiтiндiлерiн дайындағанда, дезинфекция жасағанда) сақтық шараларын мiндеттi түрде сақтау керек. 6. Жұмысты халат, резеңке биялай, қорғаныш көзiлдiрiк киiп, алжапқыш тағып атқару керек. 7. Тыныс органдарын РУ-60 респираторымен қорғайды. 8. Жұмыстан кейiн қолды, беттi сабынмен мұқият жуады. 9. Ерiтiндi көзге, шырышты қабыққа тиген кезде барынша молырақ натрий гипосульфитiнiң 0,5% ерiтiндiсiмен және барынша молырақ таза сумен жуады. Терiге тиген кезде таза сумен жуады.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 11 қосымша
Дәрiхана ұйымдарының құрамы мен аумақтары
1. Дәрiхана
__________________________________________________________________________ | Медицина |Дәрiлік түрлердi| Дайын Үй-жайлардың аталымы | ұйымының | дайындау | дәрi-дәрмек |дәрiханасы | құқығы бар | дәріханасы | (ш.м) | дәріханалар | (ш.м) | | (ш.м) | __________________________________________________________________________ 1. Халыққа қызмет көрсету залы, 20 15 оның ішiнде: 1) дәрiхана қызметшiлерiнiң 8 7 жұмыс орны орналасқан аумақ 2) халыққа қызмет көрсетiлетiн 12 8 аумақ 2. Өндiрiстiк үй-жайлар: 60 40 1) медицина ұйымдарының 10 талаптармен жұмыс iстеу бөлмесi, сұраныстарды топтастыру 2) ассистенттiк, аналитикалық, 20 12 дәрiхана iшiлiк дайындауларға арналған ассистенттiк бөлмелер 3) асептикалық (шлюздi) бөлме 12 12 4) дистилляциялау бөлмесi 10 8 5) жуу-стерильдеу бөлмесi 10 8 3. Негiзгi сақтау үй-жайлары: 30 30 9 сонымен қатар қосымша үй- 5 5 жайлары: 4. Қосымша сақтау үй-жайлары: 1) улы және наркотикалық 5 4 заттарды сақтайтын 2) жанғыш, тез тұтанғыш 5 4 сұйықтықтарды сақтайтын 3) дезинфекциялайтын заттар 5 5 мен қышқылдарды сақтайтын 5. Қызметтiк-тұрмыстық үй- 25 25 6 жайлар: 1) меңгерушi кабинетi 2) қызметкерлер бөлмесi 3) қызметкерлерге арналған гардероб 4) жинау инвентарларын сақтау қоймасы 5) санитарлық тораб __________________________________________________________________________ Егер дайын дәрi түрлерiнiң дәрiханасы улы, наркотикалық, психотропты заттар мен прекурсорларды сататын болса, жоғарыда көрсетiлген заттарды сақтау негiзгi сақтау үй-жайларының құрамына кiредi. 2. Дәрiхана қоймасы __________________________________________________________________________ Үй-жайлардың аталымы | Дәрiхана қоймасы (ш.м.) ____________________________________|_____________________________________ 1. Өндiрiстiк үй-жайлар: 20 1) қабылдау-экспедициялық 20 2. Негiзгi сақтау үй-жайлары: 110 дейiн соның iшiнде көмекшi үй-жайлары 10 3. Қосымша сақтау үй-жайлары: 1) улы, наркотикалық, психотропты 6 заттар мен прекурсорлар 2) жанғыш, тез тұтанғыш сұйықтар 6 3) дезинфекциялайтын заттар мен 6 қышқылдар 4. Қызметтiк және тұрмыстық үй- 20 жайлар __________________________________________________________________________ 3. Дәрiхана киоскiсi, Дәрiхана бөлiмi __________________________________________________________________________ Yй-жайлардың аталымы |Дәрiхана киоскiсi (ш.м.) | Дәрiхана бөлiмi (ш.м.) ________________________|__________________________|______________________ Дәрiхана құралдарын орналастыру аймағы мен қызметкерлердiң жұмыс 6 16 орны Халыққа қызмет көрсету 4 4 аймағы __________________________________________________________________________
Дәрiхана қоймасындағы сақталатын зат салмағының бiрмезгiлдiк көлемi үй-жай сақтау қоймасының көлемiнiң 75% аспау керек. Жұмыс ауқымының, сатылатын зат түрлерiнiң көбеюiне байланысты дәрiхана мекемелерiнiң ауданы берiлген фармацевтiк тәртiп пен Ережелер бойынша дәрiлiк заттарды сақтау жағдайы үшiн қойылған талаптарға сәйкес келуi керек.
Дәрiхана ұйымдарын медицина ұйымының ғимаратында орналастырған жағдайда әкiмшiлiк-тұрмыстық үй-жайлар ортақ болуы мүмкiн.
Дәрiхана ұйымдарының қосымша қызметтiк түрлерi болған жағдайда, қосымша өндiрiстiк және үй-жай қоймалары қарастырылуы қажет.
Дәрiхана қоймаларында заттарды буып-түю барысында:
заттарды буып-түю бөлмесiнiң ауданы 20 шаршы метрден кем болмауы;
дистилляционды-стерилизациялық - 10 шаршы метрден кем болмауы;
жуу - 12 шаршы метрден кем болмауы керек.
"Дәрiхана ұйымдарын орналастыру,
жабдықтау және пайдаланудың Санитарлық ережелерi мен нормалары" 12 қосымша
Дәрiханаларды микробиологиялық зерттеу әдiстемесi
1. Бактериологиялық бақылау объектiлерi
1. Бактериологиялық бақылау объектiлерi болып табылатындар:
1) Тазартылған су.
2) Стерилизациялауға дейiнгi және одан кейiнгi инъекцияға арналған
ерiтiндiлер. 3) Стерилизациялаудан кейiн және стерильдiк негiздегi асептикалық жағдайларда дайындалған көз тамшылары. 4) Инъекциялар мен көз тамшыларына арналған ерiтiндiлердi дайындауға пайдаланылатын құрғақ дәрiлiк заттар. 5) Дәрiхана ыдыстары, тығындар, аралық төсеуiштер, басқа да қосалқы материалдар. 6) Мүкәммал, жабдықтар, қызметшiлердiң қолының және санитарлық киiмдерiнiң тазалығы. 7) Ауа. 2. Сынамаларды iрiктеу 2. Сынамаларды iрiктеу үшін бактериологиялық лабораториялардың тек стерильдi ыдыстары ғана қолданылады, ол әр топтан екiден беске дейiнгi бiрлiкте бақылаудан өткiзiледi.
3. Дәрiлiк заттарды дайындауға пайдаланылатын тазартылған су (инъекцияға арналған дәрiлiк түрлер мен көз тамшыларынан басқасы) 500 мл (см3) кем емес көлемде стерильдi ыдыстарға құйылып алынады.
Дәрiханада тазартылған су келтiретiн құбыр болса, сынаманы ассистент пен провизор-технологтың үстелiндегi бюреткадан жүзеге асырады. Бұл орайда бюретканың ұшын спиртке шыланған мақтаны тұтатып (алаумен) алдын ала күйдiредi. Тазартылған суға арналған құбыр жоқ болса, сондай-ақ қанағаттанғысыз нәтижелер алынғанда сынамалық тазартылған суды су жинайтын қабылдағыштан алады.
Құбырдың санитарлық жағдайын бағалау үшiн тазартылған судың сынамасын тiкелей құбырдан (кез-келген учаскесiнен) алады.
4. Инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен көз тамшыларын дайындауға пайдаланылатын тазартылған судың сынамасын 15-20 см3 мөлшерiнде стерильдi ыдыстарға дистилляциялау жүргiзiлiп жатқан сыйымдылықтардан тiкелей құйып алады.
5. Инъекцияға арналған ерiтiндiлердi тiкелей дайындау кезiнде (дайындалған сәттен бастап бiр жарым сағаттан кешiктiрмей) құйып алады және стерильдеу жүргiзілетiн сол ыдысымен лабораторияға жеткiзедi.
6. Инъекцияға арналған ерiтiндiлердi және көз тамшыларын, сондай-ақ асептикалық тәсiлмен дайындалған көз тамшыларын дәрiхананың өз орамымен жеткiзедi.
Дәрiханалардың сауда залындағы көз тамшыларын емдеу-профилактика ұйымдары мен халыққа босатылатын дәрiхана орамында жеткiзедi. Көз тамшыларының үш-төрт аталымын ассистент үстелiнен де, сөреден де алған дұрыс.
7. Құрғақ дәрілік заттарды (көрсетілімдерi бойынша) отыз-елу грамм мөлшерiнде стерильдi қасықтар мен стерильдi ыдыстарға салып алады; егер дәрiлiк зат таблеткалар түрiнде болса - оны да фламбирленген пинцеттермен отыз-елу грамм мөлшерiнде iрiктеп алады.
8. Инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен көз тамшыларын құюға дайындалған дәрiхана ыдыстарының бiрдей сыйымдылықтағы үш данасын оларды дайындау сәтiнде алады. Сауыттарды лабораторияға тығындалған күйiнде жеткiзедi, бұл үшiн дәрiхананың (дәрілік заттарды босату үшiн пайдаланатын) тығындары мен аралық төсеуiштерi қолданылады.
9. Тығындарды (қабықтан, полиэтиленнен, резеңкеден жасалған) және аралық төсеуiштердi инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен көз тамшыларын дайындау сәтiнде фламбирлеуден кейiн пинцетпен аузы кең стерильдi ыдыстарға (колбаларға, банкаларға) салып алады, одан кейiн стерильдi мақта-дәке тығындармен тығындайды және қағаз қалпақшалармен жауып қояды.
10. Инъекцияға арналған ерiтiндiлердi дайындау үшiн пайдаланылатын сүзгiш воронкаларды, өлшегiш белгiсi бар колбаларды, цилиндрлердi 10 см3 стерильдi құбыр суымен шаю арқылы бақылайды, оларды шайған сұйықтық бар пробиркаларды зерттеу үшiн лабораторияға жеткiзедi.
11. Дәрiханаларда қолданылатын пипеткаларды 10 см3 стерильдi құбыр
суы бар пробиркада бiрнеше рет шаяды, оны шайған сұйықтығы бар пробиркаларды зерттеу үшiн лабораторияға жеткiзедi. 12. Мүкәммалдан, жабдықтардан дәрiхана қызметкерлерiнiң қолы мен санитарлық киiмдерiнен алынған шайындыны стерильдi, бiр проценттiк пептонды судың бес миллилитрi бар пробиркаға бекiтiлген таяқша ұшындағы стерильдi мақта тампонымен алады. Тампонды қорек бергiш ортада ылғалдап алады және сол пробиркадағы пептонды суға батырып салып қояды. Шайынды алу тәсiлiмен бақылау жүргiзуге жататын нысандардың бағдарлық тiзбесi: 1) провизор-технологтың жұмыс орны; 2) инъекцияға арналған ерiтiндiлер дайындайтын үстел; 3) көз тамшыларын дайындайтын үстел; 4) провизор-технологтың құрғақ дәрiлік заттарды өлшейтiн таразылары; 5) инъекциялық ерiтiндiлер мен көз тамшылары бар ыдыстарды тығындауға арналған аралық төсеуiштер мен тығындарды сақтауға пайдаланатын ыдыстар, күпшектер, бюреткалар, пластмасса пластинкалар; 6) таразылар; 7) ассистент бөлмесiндегi су краны; 8) қызметшiлердiң қолының тазалығы, оның iшiнде дәрілік түрлердi қолдану кезiндегi тазалығы; 9) қызметшiлердiң қол сүртетiн орамалы; 10) қызметшiлердiң санитарлық киiмдерi. 13. Ауа сынамасын мына үй-жайлардан алады: 1) асептикалық блоктан; 2) дәрiлiк түрлер мен дәрiхана ыдыстарын стерильдеу бөлмесiнен; 3) ассистенттiк бөлмеден; 4) буып-түйетiн бөлмеден; 5) дефектарлық бөлмеден; 6) дәрiлiк заттарды сақтайтын үй-жайдан; 7) жуу бөлмесiнен; 8) қызмет көрсету залынан. 14. Ауа сынамасын алуды мына шарттарды сақтай отырып жүргiзедi: 1) сынамаларды алатын тұстардың биiктiк деңгейi жұмыс үстелi биiктiгiнiң деңгейiне сәйкес болғанда; 2) желдеткiштер мен есiктер жабық кезде; 3) үй-жайды жуып-тазалағаннан кейiн кемiнде жарты сағат өткенде; 4) жұмыс iстеуге дайын үй-жайда немесе жұмыс аяқталған кезде.
Ауа сынамасын ауаның бактериологиялық анализiн жүргiзетiн (Кротов аппараты, ПОВ, ПАБ және т.б.) аспаптарының көмегiмен аспирациялық тәсiл қолдану арқылы алады. Ауаны тарту жылдамдығы минөтiне жиырма бес литр болуға тиiс, бактериялардың жалпы санын анықтау үшiн жүз литр, алтын түстес стафилакоккты анықтау үшiн екi жүз елу литр, көгеру және ашытқы грибоктарын анықтау үшiн де екi жүз елу литр көлемiндегi ауа өткiзiлуi керек.
Бактериялардың жалпы санын анықтау үшiн сынамаларды қорек бергiш екi пайыздық агарға, алтын түстес стафилококкты анықтау үшiн сары-тұзды агарға, көгеру мен ашытқы грибоктарын анықтау үшiн Сабуро ортасынан алады; ауа сынамасын аспирациялық тәсiлмен алу үшiн сiңiрiлгiш ортаны он екi-он бес миллилитрлiк ыдыстарға құяды.
Ерекше жағдайларда дәрiхананың өндiрiстiк үй-жайы ауасын сынамаға седиментациялық тәсiлмен алуға жол берiледi. Бұл кезде еттi пептонды агары бар Петри ыдысын он бес минөт бойы, сары түстi агары, Сабуро ортасы бар ыдыстарды - жиырма бес минөтке ашық күйiнде орналастырады.
3. Зерттеу тәсiлдемелерi
15. Дәрiлiк түрлердi (инъекцияға арналған дәрiлiк түрлер мен көз тамшыларынан басқасын) дайындауға қолданылатын тазартылған суды зерттеулер:
1) Тазартылған судың 1 см3-дегi мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдердiң санын анықтауды былайша жүргiзедi: зерттелетiн суды 1 см3-тен екi Петри ыдысына құяды, содан кейiн балқытылған және суытылған (45'С) агарды үстiне құйып, соңынан 37'С температурада жиырма төрт сағат ұстайды. Содан кейiн қорек беретiн агардың бетiндегi, сондай-ақ iшiндегi өнiп шыққан колониялардың санын анықтайды. Санауды мiндеттi түрде лупаның көмегiмен жүргiзедi. Анализ нәтижелерiн есептеп шығару кезiнде екi ыдыста да өнiп шыққан колониялардың санынан орташа арифметикалық мәндi шығарып алады. Көгеру және ашытқы грибоктарын анықтау үшiн зерттелетiн суды 0,5 см3-тен Сабуро ортасы бар Петри ыдысына себелейдi және 20-22'С температурада үш-төрт тәулiк инкубациялайды. Одан кейiн екi ыдыстағы көгеру және ашытқы грибоктарының санын анықтайды. Зерттелетiн судың 1 см3-дегi мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдердiң санын қорек беретiн агары және Сабуро ортасы бар ыдыстарда өнiп шыққан бактериялардың санын қосу арқылы анықтайды.
2) Iшек таяқшалары тобындағы бактериялар титрын анықтау, қолданылушы нормативтiк құжаттарға сәйкес жүргiзiледi.
16. Инъекциялық ерiтiндiлер мен көз тамшыларын дайындауға арналған тазартылған суды және стерильдеуге дейiнгi инъекцияға арналған ерiтiндi мен стерильдi негiзде асептика шартын сақтай отырып дайындалған көз тамшыларын зерттеу.
1) Мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдердi анықтауды осы әдiстеменiң 15-тармағының 1)-тармақшасына сәйкес жүргiзедi.
2) 1 см3-гi iшек таяқшалары тобындағы бактериялардың бар екенiн анықтау былайша жүргiзiледi: 1 грамм (см3) көлемiндегi дәрiлiк заттарды араластырылған 9 см3 глюкоза-пептонды ортаға, Кесслер немесе Код ортасына себедi. Себiндiлердi 37'С температурада жиырма төрт сағат бойы өндiредi, одан әрi қарай Эндо ортасына секторлар бойынша сеуiп, соңғыларды 37'С температурада жиырма төрт сағат бойы инкубациялайды және себiлгендердi тексерiп шығады. Өсiндiлер болған жағдайда күдiк туғызған колониялардан жағынды алып, Грамм тәсiлi бойынша бояп, микроскоппен қарайды. Грамм терiс таяқшалар бар екенi анықталса, колониялардың қалған бөлiгiн қалқымасы бар глюкоза-пептонды ортаға немесе жартылай сұйық глюкозаға көшiрiп себедi, 37'С температурада он сегiз-жиырма төрт сағат бойы инкубациялайды. Глюкоза-пептонды ортада немесе жартылай сұйық глюкозада қышқыл мен газдың болуы iшек таяқшалары тобындағы бактериялардың бар екенiн айғақтайды.
3) Iшек таяқшалары тобындағы бактериялардың санын анықтау: 1 грамм (см3) дәрілік заттарды ыдысқа себедi және оған Эндо ортасын құяды (тереңдетiп себу тәсiлi). 37'С температурада он сегiз - жиырма төрт сағат инкубациялағаннан кейiн iшек таяқшалары тобына тән колонияларды есепке алады.
17. Инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен көз тамшыларын дайындауға қолданылатын құрғақ дәрiлiк заттарды зерттеу.
1) Дәрілік түрлердi дайындауға қолданылатын тазартылған суды және ыдыстарды, тығындарды, аралық төсеуiштердi бактериологиялық бақылау қанағаттанарлық нәтиже беруiмен бiр мезгiлде бактериологиялық анализ бiрнеше рет қанағаттандырмайтын нәтиже бергенде және патогендiк емес микроорганизмдердiң болуына жол берiлетiн нормалар шегiнен асқан жағдайда ғана зерттеулердi жүргiзедi.
2) Құрғақ дәрiлiк заттарды дәрiханада дайындалатын инъекциялар мен көз тамшыларына арналған ерiтiндiлердiң сәйкес концентрациясын алу мақсатында тазартылған суға ерiтедi. Дайындалған ерiтiндiлердi зерттеу көлемi мен тәсiлi осы әдiстеменiң 16-тармағына сәйкес болады.
18. Инъекцияға арналған стерильдi ерiтiндiлер мен көз тамшыларын зерттеу.
Дәрілік заттардың стерильдiгiн бақылау үшiн триогликольдi орта мен Сабуро сұйықтығы ортасын қолданады, бұл тәсiлде сiңiрiп алу ортасының көлемi себуге арналған үлгiлер көлемiнен он есе артық болуы керек. Әр үлгiнi екi пробиркаға немесе екi сауытқа себедi. Тиогликоль ортасында себiлген үлгiлердi 30'С-тен 35'С температураға дейiнгi аралықта, ал Сабуро ортасында себiлген үлгiлердi 20'С-тен 25'С температура аралығында инкубациялайды. Себiндiлердi сегiз тәулiк бойы күнделiктi қарап тұрады. Өскiндер (ортаның лайлануы, тұнба қабыршағы) көрiнген жағдайда микробтардың өсуiн бактериоскопиялық жағынан дәлелдеу үшiн олардың жағындыларын дайындайды.
19. Дәрiхана ыдысын, тығындарды, аралық төсеуiштердi, цилиндрлердi т.б. зерттеу.
1) Зерттеуге дайындық:
Лабораторияға жеткiзiлген аталымы бiрдей үш сауытты 10 см3 құбырмен келген стерильдi сумен ретiмен жуады. Әр сауытты мұқият шая отырып, бiр сауыттағы суды екiншiсiне шамдал жалынының үстiнде ұстап тұрып құяды.
Тығындар мен аралық төсеуiштер жеткiзiлген ыдысқа 10 см3 құбырмен келетiн стерильдi суды құйып, оны мұқият шаяды.
2) Жуынды сұйықтықтағы мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдердiң санын айқындауды осы әдiстеменiң 15тармағының 1)-тармақшасына сәйкес жүргiзедi. Жуынды сұйықтықтың 1 см3-де анықталған колониялар санын онға көбейтедi, бұл аталымы бiрдей үш сауыттың немесе таңдап алынған тығын мен аралық төсеуiштердiң, басқа да дәрiхана ыдыстарының (цилиндрлердiң, воронкалардың, пипеткалардың) толық жуылған бетiндегi бактериялар құрамына тең сан болады.
3) Iшек таяқшалары тобындағы бактерияларды анықтауды былайша жүргiзедi: жуынды сұйықтық 8 см3 қалдығын концентрацияланған глюкоза-пептонды ортаның 1 см3 көлемiне себедi және 37'С температурадағы термостатта он сегiз-жиырма төрт сағат бойы инкубациялайды. Зерттеулердiң одан әрi қарайғы барысын осы Әдiстеменiң 16-тармағының 2)-тармақшасына сәйкес жүргiзедi.
20. Ауаны зерттеу әдiстемесi.
1) Қоректi агарлардағы және сарғыш-тұзды агарлардағы себiндiлермен әкелiнген ыдыстарды 37'С температурада он сегiз-жиырма төрт сағат бойы термостатта инкубациялайды, сарғыш-тұзды аграрлардағы себiндiлердi қосымша тағы жиырма төрт сағат бойы бөлме температурасында ұстайды. Сабуро ортасындағы себiндiлердi 22-28'С температурада төрт тәулiк инкубациялайды.
Бактериялардың жалпы жойылуын анықтау үшiн қырық сегiз сағат өткеннен кейiн себiндiлердi көредi, өсiп шыққан колониялардың санын анықтайды және ауаның 1 м3-не шаққандағы есебiн шығарады.
2) Алтын түстес стафилококктардың сандық құрамын анықтау үшiн қырық сегiз сағат инкубациялаудан кейiн себiндiлердi сарғыш-тұзды агарда байқап көредi, стафилакокктардың бөлу күдiгi бар колонияларды санап, классикалық схема бойынша тану-айқындауларды жүргiзедi. Танып-айқындағаннан кейiн алынған қорытындылардан ауаның 1 м3-не шаққандағы есебiн шығарады.
3) Көгеру және ашытқы грибоктарының санын анықтау үшiн тоқсан алты сағат инкубациялағаннан кейiн көгеру және ашытқы грибоктарының өсiп шыққан колонияларын санайды және ауаның 1 м3-не шаққандағы есебiн шығаруды Омелянский әдiсi бойынша жүргiзедi (100 см3 аган бетiне бес минөттiң iшiнде 10 литр ауа құрамында болатын бактерия қонады деген болжам жасалады). Сондықтан агары бар стандартты (диаметрi 9 см) Петри ыдысын он минөт экспозициялағанда (қойып қойғанда) қайта есептеп шығару көбейткiшi 80-ге тең деп алынады.
21. Шайындыларды зерттеу әдiстемесi.
1) Шайындылардағы iшек таяқшалары тобына кiретiн бактерияларды анықтау Эндо ортасында 37'С температурада жиырма төрт сағат инкубациялаудан өткiзiлген пробиркалардан алынған себiндiлермен жүргiзiледi. Эндо ортасындағы себiндiлердi 37'С температурада он сегiз-жиырма сағат ұстайды. Себiндi бар ыдыстарды жиi қарап тұрады. Эндо ортасында энтеробактерияларға тән қызыл металл түстес жылтырлығы бар немесе онсыз, ортасы қарайған қызғылт, ашық қызыл шырышты колониялар бары байқалса, жағындыларды дайындап, Гама бойынша бояйды.
Зерттеудiң әрi қарайғы барысын осы әдiстеменiң 16-тармағындағы 2)-тармақшаға сай жүргiзедi.
2) Ағындылардағы патогендi стафилакокктардың болуын зерттеу кезiнде жинақталу ортасы ретiнде жарты миллилитрден ағынды сұйықтықтың себiлген пробиркаларға бес миллилитрден құйылған натрий хлоридiнiң 6,5% ерiтiндiсi немесе бiр пайыздық глюкоза ерiтiндiсi бар сорпа қолданылады. Себiлген пробиркаларды 37'С температурада жиырма-жиырма төрт сағат бойы инкубациялайды, одан кейiн сарғыш-тұзды, сүттi тұзды немесе сүттi-сарғыш-тұзды агараға себудi жүзеге асырады.
Зерттеудiң одан кейiнгi барысын стафилококктарға жасалатын зерттеудiң классикалық схемасына сәйкес жүргiзедi.
4. Басқа зерттеулер
22. Көкшiл iрiңдi таяқшаларға жүргiзiлетiн зерттеулер суға, дәрiлiк заттарға, ағындыларға арнаулы себулер жүргiзудiң қажетi жоқ. Бұл бактериялар Эндо және басқа орталарда өзiне тән өскелеңдiк сипатқа ие. Негiзгi дифференциалдық белгілерi - грамм терiс таяқшалар пигменттердi өндiредi, өзiне тән иiсi болады, оксидаза жағымды, Симокс және Козер ортасында цитраттарды кәдеге асырады, желатиндi сұйылтады, 42'С температурада сорпада өседi, натрий хлоридiнiң 6,5%-дық ерiтiндiсi бар ортада өспейдi.
23. Протеус бактерияларына жүргiзілетiн зерттеулер.
Эндо ортасында өзiне тән өскелеңдiк сипатқа ие болатындықтан Протеус тектi бактерияларды анықтау үшiн тазартылған суға, дәрiлiк заттарға және ағындыларға арнайы себулердi жүргiзудiң қажетi жоқ. Қажет болған жағдайда оларды түр жағынан ұқсастыру жүргiзiледi.
5. Жүргiзiлген зерттеулер нәтижесiн бағалау өлшемдерi
24. Дәрiлiк заттарды (инъекцияға арналған дәрiлер мен көз тамшыларынан басқасын) дайындауға қолданылатын тазартылған су қолданылып жүрген нормативтiк құжаттардың талаптарына сәйкес болуы тиiс.
25. Инъекцияға арналған ерiтiндi мен көз тамшыларын дайындауға қолданылатын тазартылған су стерильдеуге дейiнгi инъекцияға арналған ерiтiндiлер мен стерильдi негiзде асептика шарттарын сақтай отырып дайындалған көз тамшылары. Мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдер санының жол берiлетiн шектеулi саны - осы әдiстеменiң 8-тарауында көрсетiлгендерге сәйкес анықталады. Дайындалған ерiтiндiлердiң 1 см3-де iшек таяқшалары тобындағы бактерияларға жол берiлмейдi.
26. Инъекцияға арналған ерiтiндiлердi және көз тамшыларын дайындауға қолданылатын құрғақ дәрiлiк заттар.
Мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдерге
жол берiлетiн шектеулi көлем осы әдiстеменiң 8-тармағына сәйкес болады. Дайындалған ерiтiндiлердiң 1 см3-де iшек таяқшалары тобындағы бактерияларға жол берілмейдi. 27. Дәрiхана ыдыстары, тығындар, аралық төсеуiштер, воронкалар, цилиндрлер және басқалары. Мезофильдi аэробтық және факультативтiк-анаэробтық микроорганизмдердiң (үш сауыттың, бес аралық төсеуiштiң, басқа да дәрiхана ыдыстарының бетiндегi) жол берiлетiн көлемi - жүз елу. Iшек таяқшалары тобындағы бактериялар ағынды сұйықтықтың 8 см3-де болуына жол берiлмейдi. 6. Дәрiхана ұйымдары үй-жайы ауасына микроб таралуына баға беру өлшемдерi ___________________________________________________________________________ Үй-жайдың | Жұмыс шарты |Ауаның 1м3-дегі|Ауаның 1м3-дегі|Ауаның 1м3-дегі аталымы | |микроорганизм. | алтын түстес | көгеру және | |дер колониясы. | стафилококк | ашытқы | |ның жалпы саны | саны |грибоктарының | | | | саны ___________________________________________________________________________ 1 2 3 4 5 ___________________________________________________________________________ Асептика бөлмесi жұмысқа 500 жоғары болмауы тиiс Болмауы тиіс дейiн емес 3 көп 3 көп болмауы Жұмыстан 1000 жоғары болмауы керек керек кейiн емес Ассистенттiк, жұмысқа 750 жоғары болмауы тиiс Болмауы тиіс буып-түйетiн, дейiн емес 3 көп 3 көп болмауы дефекторлық жұмыстан 1000 жоғары болмауы керек керек бөлмелер, кейін емес дәрiлiк заттарды сақтайтын үй- жайлар Жуу бөлмесi жұмыс 1000 жоғары 3 көп 12 дейін кезiнде емес болмауы керек Қызмет көрсету жұмыс 1500 жоғары 10 дейiн 20 дейін залы кезiнде емес ___________________________________________________________________________ 7. Шайындылар 28. Шайындыларда iшек таяқшалары тобындағы бактериялардың, алтын түстес стафилакокктардың, көкшiл iрiңдi таяқшалардың болуына жол берiлмейдi. 29. Дәрiханалардан әкелiнген барлық зерттелетiн сынамаларда көкшiл iрiңдi таяқшалардың болуына жол берiлмейдi. 30. Зерттелетiн сынама көлемiнде Протеус тектi бактериялардың болуына жол берiлмейдi. 8. Дәрiханаларда дайындалатын дәрiлiк түрлер құрамында патогендiк емес микроорганизмдердiң болуына жол берiлетiн шектегi нормативтер ___________________________________________________________________________ N | | 1 см3-де жол | р/| Аталымы | берілетін шектегі | Ескерту с | |микро-организмдер | | | құрамы | ___________________________________________________________________________ 1 2 3 4 ___________________________________________________________________________ 1 Стерилизациялауға дейiнгі инъекцияға арналған ерiтiндiлер, дайындалғаннан кейiн 1-1,5 сағаттан кешiктiрiлмей: 1) Глюкозалар 5%-40% 20-30 2) 0,9% натрий хлоридi 20-30 3) 0,25% және 2% новокаин 20-30 4) Натрий хлоридi 5,0 ерекше жағдайда Калий хлоридi 0,07 50 дейiн Кальций хлоридi 0,12 Новокаин 2,5 Инъекцияға арналған су - 1л 5) Рингер-Локк 6) Сергозин 40% ___________________________________________________________________________ 2 Көз тамшылары: 1) Еритiн сульфацил ерiтiндiсi (натрий 5-7 альбуцидi 20% және 30% 2) 1% атропин сульфаты ерiтiндiсi 5-7 3) 1% дикаин ерiтiндiсi 5-7 4) Этилморфин гидрохлоридiнiң 5-7 диониннiң 1% ерiтiндiсi 5) Калий иодидiнiң 2% ерiтiндiсi 5-7 6) 0,25% синтомицин ерiтiндiсi 5-7 7) Мырыш сульфаты 0,025 5-7 Бор қышқылының 2% ерітіндісі - 10,0 8) Мырыш сульфатының 0,25% ерiтiндiсi - 5-7 10,0 9) Пилокарпин гидрохлоридiнiң 1%, 2%, 10-15 4% ерiтiндiсi 10) 0,25% прозерин ерiтiндiсi 5-7 11) Рибофлавин 0,001 (0,002) 5-7 Аскорбин қышқылы 0,05 (0,03) Глюкоза 0,2 Тазартылған су - 10,0 12) Рибофлавин 0,002 5-7 Калий иодидi 0,3 Аскорбин қышқылы 0,05 Тазартылған су - 10.0 3. Тазартылған су 1) Стерильдi ерiтiндiлердi дайындау үшiн 10-15 Микробтармен қолданылатын тазартылған су айдағаннан ластануды кейiн дереу қолданылатын тазартылған су барынша шектейтiн жағдайда тазартылған суды алу және сақтау кезiнде 2) Стерилизациялаудан кейiн асептикалық 0-3 тәсiлмен көз тамшыларын және концентрацияланған ерiтiндiлердi (концентраттарды) дайындауға қолданылатын тазартылған су ___________________________________________________________________________ Мамандар: Омарбекова А.Т. Икебаева Ә.Ж.
